در بعضی از بیماران به دلیل وجود سابقه تروما، عفونت، ضایعات پاتولوژیک و از دست دادن طولانی مدت دندان ها، استخوان از شرایط مناسبی برخوردار نمی باشد. لذا برداشت و پیوند استخوان، بازسازی استخوان تحلیل رفته اطراف دندان ها با استفاده از منابع مختلف (داخل و خارج دهانی) جهت اعاده وضعیت مطلوب استخوان در درمان های ایمپلنت، اجتناب ناپذیر می باشد.
بازسازی استخوان فک اقدامی است که وقتی استخوان فک دچار تحلیل و تخریب شده است، انجام می‌شود. تحلیل استخوان فک تأثیرات زیادی در فرم صورت افراد و قابلیت استفاده از درمان‌های دندانپزشکی دارد و برای همین بازسازی آن در خیلی از مواقع ضروری است.
به دنبال کشیدن و از دست رفتن دندان‌ها، استخوان فک بالا و پایین دچار تحلیل می شوند. ۲۵ درصد کاهش در حجم استخوان در سال اول و ۴۰ تا ۶۰ درصد کاهش در عرض استخوان طی سه سال اول پس از کشیدن دندان حادث می شود.
علت بازسازی استخوان تحلیل رفته چیست؟
در مواردی که استخوان فک زیر لثه به درستی رشد نکرده و یا به اندازه کافی متراکم نیست، پیوند استخوان انجام می شود تا پایه ایمپلنت دندان قوی شود. زیرا استخوان فک وظیفه حفظ ایمپلنت دندان را بر عهده دارد.
نیاز به بازسازی فک تنها برای رفع بی دندانی نیست بلکه برای رفع مشکلات داخلی بیمار هم می تواند باشد بیمار وقتی فکش را از دست می دهد هم فک بالا و هم فک پایین دچار تحلیل می شود و استخوانش از بین می رود در این جا روش های متفاوتی برای بازسازی داریم خصوصاً درباره ی فک بالا زیرا ما در فک بالا و فک پایین یک سری محدودیت هایی داریم .
وقتی فک تحلیل می رود فک به سمت عقب می رود و معمولاً افرادی که بی دندان هستند فک آن ها به سمت جلو است .
به طور کل ما در فک بالا محدودیت سینوس را داریم و در واقع استخوان در فک بالا نرم تر است و نیاز به بازسازی دارد .
نواحی مختلفی داریم برای برداشت استخوان از داخل فک که عبارتست از :
- ناحیه ی انتهایی فک
- ناحیه قدامی فک
برای برخی از افراد می توانیم استخوان را از نواحی خارج دهان برداریم برای مثال نواحی اطراف لگن ،بعضی از قسمت های پا و …
روش‌های بازسازی استخوان فک
روش‌های بازسازی استخوان فک همه با هدف ترمیم استخوان انجام می‌شوند و روش‌های پیوندی یا ترمیمی با استفاده از مواد دندانپزشکی مخصوص بازسازی فک را شامل می‌شود.
پیوند استخوان فک چیست؟
در مواقعی که تحلیل گسترده باشد و بر اثر چند دندان از دست رفته یا بیماری‌های حاد پریودنتال رخ داده باشد، پیوند استخوان فک با هدف بازسازی بخش تحلیل رفته استخوان فک انجام می‌شود و روش‌های مختلفی دارد؛ برای مثال:
پیوند اتوگرافت: در روش پیوند اتوگرافت از استخوان نواحی مختلف خود افراد (غالباً از استخوان زاویه فک) برای بازسازی استفاده می‌شود.
پیوند آلوگرافت: در این روش پیوند، بنا به دلایل مختلف ازجمله ترجیح خود بیمار از استخوان فرد دیگری برای ترمیم استخوان فک استفاده می‌شود.
علائم تحلیل استخوان فک
علائم تحلیل استخوان فک معمولاً به تدریج ظاهر می شوند و ممکن است در ابتدا خفیف باشند. برخی از علائم شایع تحلیل استخوان فک عبارتند از:
لق شدن دندان ها
حساسیت دندان ها به سرما، گرما، یا شیرینی
تغییر شکل دندان ها
فاصله گرفتن دندان ها از یکدیگر
عقب نشینی لثه ها
تحلیل لثه ها
درد در ناحیه فک
ترمیم و مراقبت های بعد از بازسازی استخوان تحلیل رفته
به منظور کاهش عوارض و پیوند صحیح این استخوان ها، جراح فک مراقبت هایی را عنوان می کند که باید تا قبل از کاشت دندان انجام شود.
برخی از مراقبت های که دکتر شهاب الدین عزیزی بهترین جراح فک در تهران بیان می کنند عبارتند از :
- استفاده از دارو های آنتی بیوتیک طبق دستور العمل
- استفاده از دارو های مسکن در زمان احساس درد
- شستشوی دهان و دندان با دهانشویه های آنتی باکتریال
- خوردن مواد غذایی که در بهبود روند پیوند استخوان کمک نماید.
دکتر شهاب الدین عزیزی این گونه بیان می کنند که بسته به اندازه و مواد مورد استفاده در پیوند استخوان بین 4 تا 9 ماه زمان لازم است تا استخوان فک قوی شده و جراحی ایمپلنت دندان انجام شود.
مزایای ترمیم یا بازسازی استخوان فک چیست؟
- عمل بازسازی استخوان فک به‌منظور برآورده کردن اهداف خاصی انجام می‌شود اما درکل برای بالا بردن سطح عملکرد عمومی فک و دندان‌ها مؤثر است و اعمالی مثل گاز گرفتن، جویدن و بلعیدن غذا را آسان‌تر می‌کند.
- از تحلیل بیشتر استخوان فک در نواحی اطراف ناحیه تحلیل رفته جلوگیری می‌کند.
- وضعیت فک را برای انجام انواع درمان‌های دندانپزشکی مثل درمان ریشه دندان مناسب می‌کند.
- اصلاح مشکلات گفتاری در برخی از مواقع دلیل اصلی انجام پیوند و بازسازی استخوان فک است، اما در موارد عمومی هم یک مزیت جانبی بازسازی استخوان فک است.
- در برخی از موارد باعث تسکین در‌دهای ناحیه گیجگاهی می‌شود.
- بازسازی استخوان فک از ساییدگی دندان‌ها یا ناهموار شدن فک‌ها جلوگیری می‌کند.
- باعث حفظ یا اصلاح تقارن صورت خصوصاً در ناحیه فک و چانه می‌شود.
- باز و بسته شدن دهان را به‌طورکلی راحت‌تر می‌کند.
- روش‌های متنوع و کارآمد آن برای رفع و اصلاح نقایص پیش‌آمده یا مادرزادی مناسب است.
- آپنه انسدادی خواب (مشکل وقفه تنفسی) را بهبود می‌دهد.
مراقبت‌های بعد از انجام ترمیم استخوان فک چیست؟
توجه به دستورالعمل‌های جراح و موارد عمومی بهداشت دهان و دندان مهم‌ترین اصلی است که در مراقبت‌های بعد از انجام ترمیم باید در نظر گرفت. در روش‌های مختلف بازسازی استخوان فک همیشه احتمال حاصل نشدن نتیجه مناسب وجود دارد و برای همین نقش مراقبت از پیوند یا هرگونه عمل ترمیمی دیگری برجسته است.
انجام فعالیت‌های بدنی شدید و سیگار کشیدن در طول دوره ترمیم توصیه نمی‌شود. در ارتباط بودن مداوم با متخصص جراحی فک و گزارش موارد غیرمعمول هم یک روش خوب برای مراقبت بیشتر از دستاورد‌های بازسازی استخوان فک است.
گزارش مواردی مثل خونریزی ناحیه تحت درمان، خونریزی دماغ به مدت طولانی، وجود تورم بیشتر از ۴۸ ساعت و ادامه‌دار بودن گلودردی که بعد از به هوش آمدن و رفع بی‌حسی متداول است، نکات برجسته این روش مراقبت است.