جراحی ارتوگناتیک و اصلاح رشد فکی؛ راهکاری برای درمان ناهنجاری‌های فک
جراحی ارتوگناتیک یا همان جراحی فک، روشی تخصصی در حوزه ارتودنسی و جراحی فک و صورت است که برای اصلاح ناهنجاری‌های اسکلتی فک بالا، پایین یا هر دو استفاده می‌شود. این جراحی برای بیمارانی توصیه می‌شود که مشکل رشد غیرطبیعی فک دارند و با درمان‌های ارتودنسی به‌تنهایی قابل درمان نیستند.
جراحی ارتوگناتیک چیست؟
جراحی ارتوگناتیک (Orthognathic Surgery) به مجموعه‌ای از جراحی‌ها اطلاق می‌شود که با هدف تنظیم موقعیت فک بالا (ماگزیلا)، فک پایین (مندیبول)، یا چانه انجام می‌گیرد. این جراحی معمولاً با همکاری یک تیم شامل جراح فک و صورت و ارتودنتیست انجام می‌شود.
چه کسانی به جراحی ارتوگناتیک نیاز دارند؟
- افرادی با بایت غیرطبیعی (مثلاً اوربایت، آندربایت، کراس‌بایت)
- مشکلات تلفظ یا بلع غذا
- درد مزمن فک یا TMJ
- تنفس دهانی، آپنه خواب یا خر و پف مزمن
- عدم تناسب چهره یا رشد ناهماهنگ فک‌ها
علائم ناهنجاری رشد فک
ناهنجاری‌های رشد فکی معمولاً به شکل‌های زیر بروز می‌کنند:
- فاصله زیاد یا کم بین فک بالا و پایین
- چانه عقب‌رفته یا جلوآمده
- لبخند لثه‌ای
- ظاهر نامتعادل صورت از زاویه نیمرخ
مراحل جراحی ارتوگناتیک
۱. معاینه اولیه و مشاوره تخصصی
در این مرحله عکس‌برداری‌های رادیولوژی، سی‌تی‌اسکن، بررسی بایت و مشاوره ارتودنسی انجام می‌شود.
۲. درمان ارتودنسی پیش از جراحی
بیشتر بیماران نیاز دارند ۱۲ تا ۱۸ ماه ارتودنسی پیش از جراحی دریافت کنند تا دندان‌ها به موقعیت درست برسند.
۳. انجام جراحی فک
جراحی معمولاً تحت بیهوشی عمومی در بیمارستان انجام می‌شود. در حین عمل، استخوان فک برش داده شده و در موقعیت جدید فیکس می‌شود.
۴. دوران نقاهت
دوره بهبودی اولیه ۲ تا ۶ هفته طول می‌کشد و معمولاً بیمار تا ۳ ماه نیاز به رعایت رژیم غذایی نرم و مراجعات پیگیری دارد.
مزایای جراحی ارتوگناتیک
- بهبود ظاهر صورت و افزایش اعتماد به نفس
- تنظیم صحیح بایت و عملکرد بهتر دندان‌ها
- کاهش درد و تنش در ناحیه فک و گردن
- بهبود تنفس و کیفیت خواب
عوارض احتمالی جراحی فک
مانند هر جراحی دیگری، ارتوگناتیک نیز می‌تواند با عوارضی همراه باشد که البته در بیشتر موارد خفیف و موقت هستند:
- تورم و کبودی صورت
- بی‌حسی موقت در لب یا گونه
- عفونت محل جراحی (نادر)
- احتمال نیاز به جراحی مجدد (در موارد خاص)
مراقبت‌های بعد از جراحی فک
- استفاده منظم از داروهای تجویزشده
- رعایت بهداشت دهان و دندان با دهان‌شویه
- رژیم غذایی نرم و مایعات برای چند هفته
- خودداری از انجام فعالیت‌های سنگین
- پیگیری منظم با جراح و ارتودنتیست
جراحی فک و تاثیر آن بر زیبایی صورت
یکی از مزایای مهم جراحی اصلاح رشد فکی، تغییرات چشمگیر در زیبایی چهره است. چانه‌ای که عقب‌رفته یا جلوآمده، فک کج یا ناهماهنگی در لبخند همگی می‌توانند با این جراحی اصلاح شوند. ترکیب جراحی با ارتودنسی نتایج بسیار چشمگیری از نظر عملکرد و زیبایی فراهم می‌کند.
سن مناسب برای جراحی ارتوگناتیک
معمولاً این جراحی بعد از پایان رشد اسکلتی انجام می‌شود. برای خانم‌ها حدود ۱۶ تا ۱۸ سال و برای آقایان ۱۸ تا ۲۱ سالگی مناسب است. در افراد بزرگسال نیز امکان انجام این جراحی وجود دارد.
آیا جراحی فک دردناک است؟
بیشتر بیماران در طی جراحی بیهوش هستند و درد حین عمل را حس نمی‌کنند. بعد از عمل، درد با داروهای مسکن کنترل می‌شود. تورم و ناراحتی طبیعی است اما معمولاً در چند هفته اول کاهش می‌یابد.
سؤالات متداول درباره جراحی ارتوگناتیک
آیا بعد از جراحی امکان صحبت کردن وجود دارد؟
بله، اما در روزهای اول ممکن است سخت باشد. به‌مرور با کاهش تورم، گفتار بهبود می‌یابد.
آیا نیاز به بستری طولانی است؟
بیشتر بیماران تنها یک یا دو شب در بیمارستان بستری می‌شوند.
هزینه جراحی فک چقدر است؟
هزینه بستگی به شدت ناهنجاری، نوع جراحی و بیمارستان دارد. برخی بیمه‌ها بخشی از هزینه را پوشش می‌دهند.
جمع‌بندی
جراحی ارتوگناتیک، راهکاری مؤثر برای درمان ناهنجاری‌های شدید فکی و مشکلات عملکردی و زیبایی است. با انتخاب تیم درمانی مجرب، می‌توان نتایج فوق‌العاده‌ای از نظر زیبایی چهره، اصلاح بایت و بهبود عملکرد به‌دست آورد.
در صورت داشتن سوال یا نیاز به مشاوره تخصصی، با کلینیک ما تماس بگیرید.