جراحی فک یکی از شاخه‌های پیچیده جراحی‌های دهان و صورت است که به منظور اصلاح مشکلات عملکردی، ساختاری یا زیبایی در ناحیه فک و صورت انجام می‌شود. اگرچه این جراحی در بسیاری از موارد می‌تواند نتایج مثبتی به همراه داشته باشد، اما همچنان با خطرات و عوارض خاصی همراه است که بیماران و متخصصان باید از آن آگاه باشند.
در این مقاله، به بررسی خطرات و چالش‌های مرتبط با جراحی فک پرداخته می‌شود.
۱. عوارض بیهوشی
یکی از خطرات مشترک در تمام جراحی‌های بزرگ، از جمله جراحی فک، مربوط به بیهوشی عمومی است. واکنش‌های منفی به داروهای بیهوشی ممکن است شامل تهوع، استفراغ، سردرد، یا در موارد نادر، مشکلات جدی‌تر نظیر واکنش‌های آلرژیک، افت فشار خون، یا مشکلات تنفسی باشد. بیماران مبتلا به بیماری‌های قلبی، ریوی یا دیابت بیشتر در معرض این خطرات قرار دارند.
۲. عفونت
عفونت یکی از عوارض شایع پس از هر جراحی است و جراحی فک نیز از این قاعده مستثنی نیست. ورود باکتری‌ها به محل جراحی می‌تواند منجر به تورم، درد، قرمزی و در موارد شدیدتر، ایجاد آبسه یا عفونت‌های گسترده‌تر شود. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های پیشگیرانه و رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان می‌تواند خطر عفونت را کاهش دهد.
۳. خونریزی و هماتوم
خونریزی بیش از حد یا تشکیل هماتوم (تجمع خون در زیر پوست) می‌تواند پس از جراحی فک رخ دهد. این وضعیت ممکن است نیاز به مداخلات اضافی مانند جراحی مجدد یا تخلیه خون داشته باشد. بیمارانی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند یا مشکلات انعقادی دارند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
۴. آسیب به اعصاب
یکی از عوارض مهم جراحی فک، احتمال آسیب به اعصاب است. اعصاب ناحیه فک، به ویژه عصب فک تحتانی (عصب آلوئولار تحتانی)، ممکن است در طول جراحی آسیب ببینند. این آسیب می‌تواند به بی‌حسی، گزگز یا درد مداوم در ناحیه لب، چانه یا لثه‌ها منجر شود. در برخی موارد، این عوارض دائمی هستند.
۵. ناهماهنگی در نتایج
اگرچه جراحی فک معمولاً برای بهبود ظاهر و عملکرد فک انجام می‌شود، اما در برخی موارد، نتایج ممکن است با انتظارات بیمار یا اهداف جراحی مطابقت نداشته باشد. ناهماهنگی در تقارن صورت، مشکلات در بسته شدن فک، یا تغییرات ناخواسته در شکل چهره از جمله مشکلاتی هستند که ممکن است نیاز به جراحی‌های تکمیلی داشته باشند.
۶. مشکلات تنفسی
در موارد نادر، جراحی فک ممکن است منجر به مشکلات تنفسی شود. این وضعیت می‌تواند به دلیل تورم در ناحیه گلو، انسداد راه هوایی یا تغییرات ساختاری در فک رخ دهد. در چنین شرایطی، ممکن است بیمار نیاز به مراقبت‌های ویژه یا مداخلات اضطراری داشته باشد.
۷. درد و ناراحتی طولانی‌مدت
پس از جراحی فک، درد و ناراحتی طبیعی است، اما در برخی موارد، این درد ممکن است برای مدت طولانی ادامه داشته باشد. درد مزمن می‌تواند ناشی از تحریک اعصاب، عفونت، یا مشکلات در روند بهبودی باشد. استفاده از داروهای مسکن و روش‌های مدیریت درد می‌تواند به کاهش این عارضه کمک کند.
۸. مشکلات تغذیه‌ای
بیماران پس از جراحی فک ممکن است به دلیل محدودیت‌های حرکتی در فک یا استفاده از سیم‌های ارتودنسی، در خوردن و آشامیدن با مشکل مواجه شوند. این وضعیت می‌تواند منجر به کاهش وزن، ضعف جسمانی یا کمبود مواد مغذی شود. رژیم غذایی مایع یا نرم و مشاوره با متخصص تغذیه می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند.
۹. شکستگی یا ناپایداری فک
در برخی موارد، استخوان فک پس از جراحی ممکن است به درستی جوش نخورد یا پایداری کافی نداشته باشد. این وضعیت می‌تواند نیاز به جراحی‌های اضافی یا استفاده از ابزارهای تثبیت‌کننده داشته باشد. همچنین، شکستگی فک ممکن است در اثر فشار زیاد یا ضربه پس از جراحی رخ دهد.
۱۰. واکنش به مواد خارجی
در جراحی فک، ممکن است از صفحات فلزی، پیچ‌ها یا سایر مواد خارجی برای تثبیت استخوان‌ها استفاده شود. در برخی بیماران، بدن ممکن است به این مواد واکنش نشان دهد و عوارضی مانند التهاب یا عفونت ایجاد کند. در موارد شدید، ممکن است نیاز به برداشتن این مواد باشد.
۱۱. تأثیرات روانی
جراحی فک می‌تواند تأثیرات روانی قابل توجهی بر بیمار داشته باشد. انتظار طولانی برای بهبودی، تغییرات در ظاهر صورت و احتمال مواجهه با عوارض پیش‌بینی‌نشده ممکن است منجر به اضطراب، افسردگی یا کاهش اعتماد به نفس شود. حمایت روانی و مشاوره می‌تواند در این موارد کمک‌کننده باشد.
۱۲. تأخیر در بهبودی
عوامل مختلفی مانند سن بیمار، وضعیت سلامت عمومی، یا سیگار کشیدن می‌توانند روند بهبودی پس از جراحی فک را به تأخیر بیندازند. تأخیر در بهبودی ممکن است خطر عوارض را افزایش دهد و بیمار را برای مدت طولانی‌تری با محدودیت‌های فیزیکی و تغذیه‌ای مواجه کند.
۱۳. نیاز به جراحی‌های مجدد
در برخی موارد، مشکلات ناشی از جراحی اولیه ممکن است نیاز به جراحی‌های تکمیلی یا اصلاحی داشته باشد.
این جراحی‌ها می‌توانند هزینه‌های اضافی، زمان بیشتر برای بهبودی و استرس بیشتری برای بیمار به همراه داشته باشند.
۱۴. خطرات مرتبط با ارتودنسی
در بسیاری از موارد، جراحی فک با درمان ارتودنسی همراه است. خطرات مرتبط با ارتودنسی، نظیر تحلیل ریشه دندان‌ها یا پوسیدگی، ممکن است پس از جراحی بیشتر شود. رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌تواند این خطرات را کاهش دهد.
۱۵. محدودیت در حرکات فک
یکی دیگر از خطرات جراحی فک، محدودیت در حرکات فک یا سفتی مفاصل فکی است. این مشکل می‌تواند در بلندمدت بر عملکرد جویدن، صحبت کردن و سایر فعالیت‌های روزمره تأثیر بگذارد. تمرینات فیزیوتراپی و درمان‌های تخصصی ممکن است برای بازگرداندن حرکت طبیعی فک ضروری باشد.
نتیجه‌گیری
جراحی فک ، اگرچه می‌تواند به بهبود عملکرد و ظاهر بیمار کمک کند، اما با خطرات و چالش‌های قابل توجهی همراه است. اطلاع از این خطرات و همکاری نزدیک با تیم پزشکی می‌تواند به کاهش عوارض و بهبود نتایج کمک کند. بیماران باید پیش از تصمیم‌گیری برای انجام این جراحی، تمامی جنبه‌ها و خطرات آن را با جراح خود مورد بحث قرار دهند و انتظارات واقع‌بینانه‌ای داشته باشند.