جراحی فک یکی از روش‌های درمانی برای اصلاح ناهنجاری‌های فکی، بهبود عملکرد جویدن، درمان مشکلات تنفسی و اصلاح زیبایی صورت است. در بسیاری از این جراحی‌ها، از پیچ و پلاک‌های فلزی برای تثبیت استخوان‌ها و تسریع روند بهبودی استفاده می‌شود.
یکی از مشکلاتی که ممکن است پس از جراحی رخ دهد، شل شدن پیچ‌های تثبیت‌کننده است که می‌تواند روند بهبود را مختل کند و نیاز به مداخلات درمانی مجدد داشته باشد.
در این مقاله، دلایل، عوارض، روش‌های پیشگیری و درمان شل شدن پیچ‌های جراحی فک بررسی خواهند شد.
دلایل شل شدن پیچ بعد از جراحی فک
۱. عدم یکپارچگی استخوان با پیچ
پس از جراحی فک، بدن نیاز به زمان دارد تا استخوان‌ها با پیچ‌ها و پلاک‌های فلزی یکپارچه شوند. اگر فرایند ترمیم استخوان به درستی انجام نشود، پیچ ممکن است شل شود. عواملی که بر این یکپارچگی تأثیر می‌گذارند شامل تغذیه نامناسب، مشکلات گردش خون و بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا پوکی استخوان هستند.
۲. فشار بیش از حد بر پیچ‌ها
حرکات زیاد فک و وارد آمدن فشار بیش از حد به پیچ‌های جراحی می‌تواند منجر به شل شدن آن‌ها شود. بیمارانی که پس از جراحی به درستی از رژیم غذایی نرم پیروی نمی‌کنند یا عادات نامناسبی مانند جویدن آدامس، دندان‌قروچه یا صحبت بیش از حد دارند، در معرض این مشکل قرار می‌گیرند.
۳. عفونت محل جراحی
عفونت در محل جراحی می‌تواند مانع از بهبود مناسب استخوان شده و پیچ‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. عفونت باعث کاهش استحکام بافت استخوانی و افزایش خطر شل شدن پیچ می‌شود. علائم عفونت شامل درد شدید، تورم، قرمزی و خروج ترشحات چرکی است.
۴. کیفیت پایین مواد استفاده‌شده
استفاده از پیچ‌های بی‌کیفیت یا نامناسب می‌تواند یکی از علل شل شدن آن‌ها باشد. در جراحی‌های فک، معمولاً از پیچ‌های تیتانیومی یا استیل ضدزنگ استفاده می‌شود که دارای مقاومت بالا و سازگاری زیستی هستند. پیچ‌های نامرغوب ممکن است دچار خوردگی یا شکستگی شوند که منجر به شل شدن آن‌ها خواهد شد.
۵. تکنیک نامناسب جراحی
روش‌های جراحی نقش مهمی در تثبیت پیچ‌ها دارند. اگر پیچ‌ها به درستی در محل مناسب قرار نگیرند یا بیش از حد سفت یا شل بسته شوند، ممکن است بعد از مدتی از جای خود خارج شوند. همچنین، زاویه و عمق قرارگیری پیچ‌ها باید به گونه‌ای باشد که بهترین تثبیت ممکن را ایجاد کند.
۶. واکنش‌های بدن به پیچ‌های فلزی
در برخی افراد، بدن ممکن است به پیچ‌های فلزی واکنش نشان داده و روند ترمیم را مختل کند. واکنش‌های آلرژیک نادر هستند، اما در صورت بروز، می‌توانند باعث التهاب و در نتیجه شل شدن پیچ شوند.
۷. شکستگی یا تحلیل استخوان در اطراف پیچ
گاهی اوقات، استخوان اطراف پیچ به دلایل مختلفی مانند استئوپورز (پوکی استخوان) یا فشار بیش از حد تحلیل می‌رود که منجر به شل شدن پیچ خواهد شد.
عوارض شل شدن پیچ جراحی فک
شل شدن پیچ‌ها می‌تواند منجر به مشکلات متعددی شود که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
۱. درد و ناراحتی
بیماران ممکن است احساس درد در ناحیه جراحی داشته باشند که می‌تواند نشانه‌ای از شل شدن پیچ باشد. این درد معمولاً با حرکات فک تشدید می‌شود.
۲. تأخیر در روند بهبودی
شل شدن پیچ‌ها ممکن است باعث شود که استخوان‌ها به درستی به هم جوش نخورند و در نتیجه، روند بهبودی کندتر شود.
۳. نیاز به جراحی مجدد
در موارد شدید، ممکن است نیاز باشد که پیچ‌ها برداشته شده و مجدداً در جای خود قرار گیرند که این امر می‌تواند جراحی اضافی و هزینه‌های درمانی بیشتری را برای بیمار به همراه داشته باشد.
۴. عفونت و مشکلات جانبی
در صورت شل شدن پیچ، احتمال ورود باکتری‌ها و ایجاد عفونت افزایش می‌یابد. این مسئله می‌تواند باعث عوارضی جدی مانند آبسه و حتی عفونت‌های گسترده‌تر شود.
۵. ناهنجاری‌های فکی
در صورتی که پیچ‌ها نتوانند استخوان‌های فک را در جای صحیح خود نگه دارند، ممکن است فک دچار تغییر شکل شده و مشکلات عملکردی در جویدن، صحبت کردن و زیبایی ایجاد شود.
روش‌های پیشگیری از شل شدن پیچ جراحی فک
۱. رعایت مراقبت‌های بعد از جراحی
بیماران باید به دقت دستورالعمل‌های جراح خود را رعایت کنند، از جمله اجتناب از حرکات شدید فک، مصرف غذاهای نرم و حفظ بهداشت دهان و دندان.
۲. مصرف مکمل‌های تقویت‌کننده استخوان
مصرف مکمل‌های حاوی کلسیم، ویتامین D و مواد مغذی مورد نیاز برای استخوان می‌تواند به استحکام استخوان و یکپارچگی بهتر پیچ‌ها کمک کند.
۳. استفاده از پیچ‌های باکیفیت
انتخاب مواد باکیفیت و استفاده از پیچ‌های تیتانیومی یا استیل ضدزنگ که دارای سازگاری بالایی با بدن هستند، می‌تواند احتمال شل شدن پیچ را کاهش دهد.
۴. اجتناب از فشار بیش از حد به فک
بیماران باید از جویدن غذاهای سخت، دندان‌قروچه و حرکات غیرضروری فک پرهیز کنند تا از فشار اضافی بر پیچ‌ها جلوگیری شود.
۵. کنترل بیماری‌های زمینه‌ای
بیمارانی که دارای بیماری‌هایی مانند دیابت یا پوکی استخوان هستند، باید بیماری خود را کنترل کنند تا روند بهبودی بهتر انجام شود.
روش‌های درمان شل شدن پیچ جراحی فک
۱. بررسی وضعیت پیچ‌ها با تصویربرداری
در صورت بروز علائم مشکوک، پزشک ممکن است با استفاده از رادیوگرافی یا سی‌تی‌اسکن وضعیت پیچ‌ها را بررسی کند تا میزان شل‌شدگی مشخص شود.
۲. مصرف آنتی‌بیوتیک در صورت وجود عفونت
اگر عفونت عامل شل شدن پیچ باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.
۳. بستن مجدد پیچ‌ها
در برخی موارد، پیچ‌ها ممکن است با سفت کردن مجدد در جای خود تثبیت شوند، به شرطی که استخوان اطراف آن‌ها هنوز سالم باشد.
۴. جایگزینی پیچ‌های شل‌شده
اگر پیچ به طور کامل از جای خود خارج شده باشد یا استخوان اطراف آن دچار آسیب شده باشد، ممکن است نیاز به جایگزینی پیچ و انجام پیوند استخوان برای تقویت محل قرارگیری پیچ باشد.
۵. جراحی مجدد در موارد شدید
در صورتی که پیچ‌های متعددی شل شده باشند یا فک دچار ناهنجاری شود، ممکن است جراحی مجدد برای اصلاح وضعیت ضروری باشد.
نتیجه‌گیری
شل شدن پیچ بعد از جراحی فک یک عارضه نسبتاً شایع است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند فشار زیاد به فک، عفونت، کیفیت پایین مواد یا مشکلات تکنیکی جراحی باشد. با رعایت مراقبت‌های بعد از جراحی، مصرف مکمل‌های تقویت‌کننده استخوان و استفاده از پیچ‌های باکیفیت می‌توان احتمال بروز این مشکل را کاهش داد.
در صورت شل شدن پیچ‌ها، مداخلات درمانی مانند تصویربرداری، مصرف داروهای مناسب و در صورت نیاز، جراحی مجدد می‌توانند به رفع این مشکل کمک کنند. رعایت توصیه‌های پزشک و مراقبت دقیق از ناحیه جراحی نقش مهمی در موفقیت جراحی و جلوگیری از عوارض بعدی دارد.