پروتز مفصل فک دو طرفه؛ راهکاری نوین برای درمان مشکلات مفصل گیجگاهی فکی
پروتز مفصل فک دو طرفه (Bilateral TMJ Prosthesis) یکی از روش‌های پیشرفته در جراحی دهان و فک و صورت است که برای جایگزینی هر دو مفصل گیجگاهی فکی به کار می‌رود. این روش معمولاً زمانی انجام می‌شود که هر دو مفصل به علت بیماری‌های شدید، تروما یا تغییر شکل‌های مادرزادی عملکرد طبیعی خود را از دست داده باشند. در این مقاله به صورت جامع به بررسی علت‌ها، علائم، مراحل درمان، هزینه، مراقبت‌های بعد از عمل و مزایا و معایب این روش می‌پردازیم.
مفصل گیجگاهی فکی چیست؟
مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) مفصلی پیچیده است که فک پایین را به جمجمه متصل می‌کند و وظیفه باز و بسته کردن دهان، جویدن و تکلم را بر عهده دارد. آسیب یا اختلال در این مفصل می‌تواند باعث درد، محدودیت حرکت و حتی تغییر شکل صورت شود.
چه زمانی نیاز به پروتز مفصل فک دو طرفه داریم؟
- تخریب شدید هر دو مفصل به علت آرتریت روماتوئید یا آرتروز پیشرفته
- تروما یا شکستگی‌های پیچیده مفصل فک
- انکیلوز یا جوش‌خوردگی مفصل (خصوصاً در کودکان و نوجوانان)
- تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم ناحیه مفصل
- مواردی که جراحی‌های قبلی موفقیت‌آمیز نبوده‌اند
علائم اختلالات مفصل فکی
بیماران مبتلا به مشکلات شدید مفصل فک معمولاً با علائم زیر مراجعه می‌کنند:
- درد شدید و مداوم در ناحیه فک و گیجگاه
- محدودیت در باز کردن دهان
- صداهای غیرطبیعی هنگام حرکت فک (کلیک یا کریپتیشن)
- انحراف فک هنگام باز یا بسته کردن دهان
- اختلال در جویدن و تکلم
مزایای پروتز مفصل فک دو طرفه
- کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی بیمار
- افزایش دامنه حرکتی فک
- بازگشت توانایی جویدن و تکلم طبیعی
- اصلاح تغییر شکل‌های ناشی از بیماری یا تروما
- نتایج پایدار در مقایسه با سایر روش‌های جراحی
مراحل جراحی پروتز مفصل فک دو طرفه
جراحی پروتز مفصل فک دو طرفه یک عمل پیچیده و تخصصی است که در چند مرحله انجام می‌شود:
- بررسی و تشخیص: شامل معاینات بالینی، رادیوگرافی، MRI و CT Scan
- برنامه‌ریزی جراحی: انتخاب نوع پروتز و طراحی سه‌بعدی
- انجام جراحی: برداشت مفصل آسیب‌دیده و جایگزینی با پروتز سفارشی
- مراقبت‌های بعد از عمل: فیزیوتراپی و تمرین‌های حرکتی برای بازتوانی
مراقبت‌های بعد از جراحی پروتز مفصل فک
بعد از جراحی، مراقبت صحیح نقش مهمی در موفقیت درمان دارد. مهم‌ترین توصیه‌ها عبارتند از:
- رعایت رژیم غذایی نرم در هفته‌های اول
- مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک
- انجام مرتب تمرین‌های فیزیوتراپی
- پرهیز از حرکات شدید یا فشار بیش از حد به فک
- پیگیری منظم ویزیت‌های پس از عمل
عوارض احتمالی پروتز مفصل فک دو طرفه
مانند هر جراحی دیگری، این روش نیز می‌تواند با عوارض احتمالی همراه باشد:
- عفونت محل جراحی
- شکست یا لق شدن پروتز
- آسیب به اعصاب اطراف مفصل
- محدودیت حرکتی موقت
- نیاز به جراحی مجدد در موارد نادر
هزینه پروتز مفصل فک دو طرفه
هزینه این جراحی به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:
- نوع و جنس پروتز مورد استفاده
- تخصص و تجربه جراح
- کشور و مرکز درمانی محل انجام عمل
- هزینه‌های بستری و مراقبت‌های پس از عمل
جمع‌بندی
پروتز مفصل فک دو طرفه یکی از موثرترین روش‌های درمانی برای بیماران مبتلا به اختلالات شدید مفصل گیجگاهی فکی است. این جراحی می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را به طور چشمگیری بهبود بخشد و امکان بازگشت به فعالیت‌های روزمره را فراهم کند. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان با مشکلات مفصل فک مواجه هستید، مشاوره با یک جراح فک و صورت متخصص می‌تواند بهترین راهکار درمانی را مشخص کند.