اگر در کودکی رشد فک بالا یا پایین یا هر دو کمتر از حد معمول انجام شود، منجر به عقب ماندگی فک می‌شود. در این شرایط هنگامی که دهان بسته است، دندان‌های فک بالا و پایین درست روی هم قرار نمی‌گیرند و در نتیجه، ترتیب و توازن دندان‌ها به هم می خورد و اعمال سخن گفتن و غذا خوردن، با مشکل روبرو می شوند.
عقب بودن فک پایین یا ناهنجاری فکی یکی از مشکلات شایع بیماران کاندید درمان ارتودنسی است. حدود 20 تا 30 درصد از مراجعینی که برای درمان مشکلات ناشی از ناهنجاری‌های فکی و انواع نامرتبی‌های دندانی به متخصص ارتودنسی مراجعه می‌کنند، از این ناهنجاری رنج می‌برند.
چهار دلیل عمده برای بروز این ناهنجاری فکی وجود دارد:
- عوامل ژنتیکی و ارثی
- اختلالات رشدی در دوران بارداری یا دوران کودکی
- عوامل محیطی،مهمترین عامل محیطی وارد آمدن ضربه یا تروما به ناحیه فک است.
- عادات غلط رفتاری و حرکتی
انواع عقب ماندگی فک
ناهنجاری عقب ماندگی فک سه نوع است:- عقب ماندگی فک پایین (Mandibular deficiency)
- عقب ماندگی فک بالا (Maxillary deficiency)
- عقب ماندگی هردو فک (Bimaxillary retrusion)
تعریف ناهنجاری عقب بودن فک پایین
این ناهنجاری خود را به شکل یک ناهماهنگی اسکلتی- فکی در بیمار نشان می‌دهد که در آن فک پایین نسبت به فک بالا عقب‌تر قرار گرفته است. به هر حال در صورتی که بیمار از ناهنجاری عقب بودن فک پایین رنج ببرد ما شاهد یک اورجت دندانی محسوس هستیم؛به این معنی که فاصله افقی بین دندان‌های جلویی فک بالا و پایین بیش‌تر از حد نرمال است.
دلیل اصلی عقب‌تر بودن فک پایین
علی‌رغم اینکه در اکثر موارد این اختلال مادرزاردی و وراثتی است اما برخی مواقع این مشکل می‌تواند در افرادی که این ناهنجاری را مادرزادی به ارث نبرده‌اند هم بروز کند، برخی از این دلایل عبارتند از:
- از عوامل محیطی که ممکن است سبب عقب بودن فک پایین شود، می‌توان به ضربه یا تروما در قسمت فک اشاره کرد.
- اختلال‌های مربوط به رشد که می‌تواند در دوران کودکی و بارداری رخ دهد.
- عادت رفتاری غلطی که در کودکان می‌تواند وجود داشته باشد مانند مکیدن انگشت شست.
درمان عقب ماندگی فک پایین
ابتدا باید علت را تشخیص داد و سپس نسبت به درمان اقدام نمود. درمان به عواملی همچون شدت ناهنجاری و سن بیمار بستگی دارد. درمان باید قبل از بلوغ صورت بگیرد. چون در سنین رشد (۱۱-۱۰ سالگی در دختر ها و ۱۲-۱۱ سالگی در پسرها)، بهتر می توان به تصحیح عقب ماندگی فک و اصلاح دندان ها کمک نموده، و رشد فک را به مسیر درست باز گرداند.
درمان در سنین رشد
در سنین رشد درمان عقب ماندگی فک پایین با ارتودنسی یا استفاده از دستگاه های ارتوپدی یا به اصطلاح فانکشنال صورت می گیرد. دستگاه های ارتوپدی به دو صورت خارج دهانی و داخل دهانی هستند. درمان معمول عقب ماندگی فک با استفاده از دستگاه فانکشنال، Herbst ، R-appliance فرانکل ، فرمند اکتیویتور، باینیتور ،هدگیر، توین بلاک و غیره انجام می شود. استفاده از کش بین فکی , کشیدن دندان و یا جراحی دندان نیز سایر روشهای درمانی هستند.
- عقب ماندگی فک بالا
در این وضعیت فک پایین جلوتر و يا بر عكس، فك بالا عقب تر از فک پایین قرار می گیرد. عقب ماندگی فک بالا علاوه بر نازیبایی باعث اختلال در تکلم و جویدن غذا نیز می شود و به این ترتیب سلامت بیمار را به خطر می اندازد. در این وضعیت نیمرخ صورت مقعر (concave) به نظر می رسد و دندان های فک پایین برای جبران وضعیت به سمت عقب متمایل می شوند. در عقب ماندگی فک بالا دندان های فک پایین دچار عارضه شلوغی دندان ها می شوند.
در عقب ماندگی فک بالا، فک پایین جلوتر از دندان های ردیف بالا قرار می گیرد.
درمان عقب ماندگی فک بالا
درمان عقب ماندگی فک بالا باید هرچه زودتر انجام شود و سن مناسب آن حدود 8 سالگی است. در صورتی که عارضه خفیف تا متوسط باشد، به کمک ارتودنسی می توان رشد فک را با سایر بخش های صورت هماهنگ و از ناهنجاری های دائمی فک جلوگیری نمود.
در بیماران نابالغ می توان از دستگاههای خارج دهانی ارتودنسی و یا حتی با استفاده از دستگاههای کوچک داخل دهانی (با تکنیک های جدید Bone Anchorage) فک بالا را به سمت جلو هدایت کرد. از دستگاههای خارج دهانی می توان به هدگیر کششی معکوس، دستگاه اکسپنشن فک بالا، چین کپ (چانه بند)، اشاره کرد
مشاوره حضوری برای جلو کشیدن فک پایین در تهران
در صورتی که ساکن تهران هستید و قصد مراجعه به یک متخصص ارتودنسی جهت جلو کشیدن فک پایین در تهران را دارید، می‌توانید به کلینیک تخصصی ایمپلنت مرسادنت مراجعه کرده و جهت درمان عقب بودن فک پایین اقدام نمایید.
آدرس:
شعبه شرق : میدان رسالت نبش خیابان بختیاری ساختمان ونوس طبقه ۶ واحد
شعبه غرب : جنت آباد لاله شرقی پلاک43
شماره های تماس :
شعبه شرق: 09177430279 – 02177092159
شعبه غرب:
09302729055