شکاف لب یکطرفه یا لب شکری یکطرفه یک بیماری مادرزادی است که شامل اختلال در لب، بینی و آلوئول ها می شود. کودکانی که با این اختلال به دنیا می آیند نیاز به عمل های متعددی خواهند داشت.
در لب شکری یا شکاف لب، لب‌های کودک بطور مناسبی به هم متصل نمی‌شوند و یک فضای باز بنام شکاف بین لب باقی می‌ماند. این شکاف ممکن است در هر دو سمت صورت باشد (شکاف لب دو طرفه یا لب شکری دوطرفه) و یا فقط در یک سمت صورت باشد (شکاف لب یکطرفه یا لب شکری یکطرفه). دلیل قطعی این مشکل مادرزادی کماکان نامشخص است، هرچند مسائل ژنتیکی و ارثی می‌تواند عامل درصد اندکی از موارد لب شکری یا شکاف لب باشد.
عمل جراحی شکاف لب یا لب شکری
عمل جراحی شکاف لب یا لب شکری شامل اتصال بافت هایی می باشد که جدا از هم هستند. تکنیک های جراحی مختلفی توسط جراحان استفاده می شود بنابراین روش های درمانی شکاف لب یا لب شکری متفاوتند. شایعترین روش جراحی، ترمیم چرخشی پیشرفته (rotaion advancement repair) می باشد.
متخصص یک برش در لب ایجاد می کند که از لب تا پره های بینی ادامه دارد. سپس او از بافت های محل برای تغییر شکل لب استفاده می کند و محل برش را بخیه می زند. همچنین جراح عضلات لب فوقانی را در یک راستا قرار می دهد تا توانایی مکش کودک را بهبود ببخشد و عملکرد طبیعی لب ها را نیز همچون ظاهر طبیعی لب ها تامین نماید.
عمل جراحی ترمیم شکاف لب یا لب شکری معمولا در سن 3 تا 6 ماهگی انجام می شود. کودکانی که با این اختلال به دنیا می آیند، باید از نظر تغذیه و وزن گیری به دقت تحت نظر قرار گیرند تا مشکل تنفسی حین تغذیه نداشته باشند.
عوارض جانبی شکاف کام و لب
کودکانی که شکاف لب با یا بدون شکاف کام دارند، با مشکلاتی مواجه هستند. مشکلات این کودکان بستگی به نوع و شدت عارضه دارد.
- مشکلات غذا خوردن: یکی از مشکلاتی که بلافاصله پس از تولد ایجاد می شود، مشکل در غذا خوردن است. بیشتر نوزادان دارای شکاف لب می توانند از سینه مادر شیر بخورند، ولی شکاف کام در جریان مکیدن مشکل ایجاد می کند.
- عفونت گوش: اگرچه به نظر می رسد فاصله کام تا گوش زیاد است، ولی کودکان دارای شکاف کام بیشتر دچار عفونت گوش می شوند. دلیل این اتفاق وجود شیپور استاش است. شیپور استاش لوله ای است که فشار هوا را در هر دو طرف پرده گوش متعادل می‌کند. شنوایی این کودکان حتما باید به صورت دوره ای چک شود و تحت نظر پزشک متخصص گوش و حلق و بینی باشند.
- مشکلات دندانی: اگر شکاف تا لثه های بالایی ادامه پیدا کند، رشد دندان ها ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد.
- مشکلات گفتاری: کام نقش مهمی در تولید صداها دارد و رشد طبیعی گفتار در کودکان دارای شکاف کام و لب تحت تاثیر قرار می گیرد. با توجه به شکافی که در ناحیه کام وجود دارد، هوا هنگام صحبت وارد مسیر صحیح نمی گردد و صدای این کودکان تودماغی به نظر می رسد. همچنین ممکن است این کودکان دوره هایی از آسیب شنوایی را تجربه کنند و همین مورد می تواند روی گفتار آن ها نیز تاثیر بگذارد.
- مشکلات دوره ی درمانی: کودکانی که شکاف کام و لب دارند، شرایط مراقبتی خاصی را نیاز دارند که با کودکان طبیعی متفاوت است. این شرایط مراقبتی از نظر اجتماعی و عاطفی روی کودک تاثیر می گذارد و مانع از تجربه محیط به طور طبیعی می شود. همچنین برخی از این کودکان در آینده با کمبود اعتماد به نفس و مشکل در روابط اجتماعی مواجه می شوند؛ که روانشناس می تواند کمک شایانی به این کودکان ارائه دهد.
مسائل دندانی در کودکان داری شکاف کام و لب
کودکان دارای شکاف کام و لب ممکن است با مشکلات خاصی مانند نبود دندان ها، تغییر شکل دندان و لثه، و یا قرارگیری در جای نامناسب دندان ها مواجه شوند که نیازمند نظارت دقیق و معاینات دوره ای می باشد.
اگر شکاف، لثه را هم درگیر کند معمولا دندان های دو سمت شکاف در محل غیر طبیعی قرار می گیرند.
دندانپزشک تصمیم می گیرد که چه نوع مداخله ای مورد نیاز است. درمان ارتودنسی نیز ممکن است مورد نیاز باشد که این درمان، باعث می شود که ظاهر دندان ها بهتر دیده شود.
کودکان دارای شکاف کامی که مشکلات دندانی دارند، باید نکات بهداشتی مربوط به دهان و دندان را بیاموزند، زیرا آسیب پذیری دندان های آن ها بیشتر است.
آینده کودکان دارای شکاف کام و لب چگونه است؟
اگرچه درمان شکاف کام و لب سال ها به طول می انجامد و احتمالا نیازمند چندین عمل جراحی است، ولی بیشتر این کودکان با دریافت درمان مناسب، می توانند به ظاهر، گفتار و بلع طبیعی دست یابند.
و در آخر می توان گفت که کودکان دارای شکاف کام و لب معمولا به درمان خوب جواب می دهند و زندگی سالمی را خواهند داشت!