جراحی ارتوگناتیک یا عمل جراحی فک، برای بهبود عملکرد دندان‌ها و فک، به اصلاح ناهماهنگی و عدم تقارن استخوان‌های فک می‌پردازد. همچنین این اصلاح در بهبود ظاهر صورت نیز تاثیر دارد.
گاهی اوقات شدت ناهنجاری فک به حدی زیاد است که ارتودنسی به تنهایی نمی‌تواند مشکلات ناشی از آن را رفع کند؛ به همین دلیل نیاز به جراحی فک خواهد بود.
در برخی موارد برای اصلاح ناهنجاری، درمان ارتودنسی و جراحی فک هر دو باهم انجام می‌شوند و بریس‌های ارتودنسی قبل و یا حتی بعد از جراحی نیز روی دندان بیمار قرار داده می‌شوند.
چرا جراحی فک انجام می شود؟
اگر مشکل فک دارید که تنها با ارتودنسی قابل حل نیست، جراحی فک ممکن است به شما توصیه شود. ارتودنسی یک نوع تخصصی از دندانپزشکی است که به موقعیت فک و دندان ها می پردازد. متخصص ارتودنسی و جراح فک شما با یکدیگر همکاری خواهند کرد تا به ایجاد یک برنامه درمانی مناسب با شرایط شما کمک کنند.
چند نمونه از مواردی که جراحی فک می تواند آنها را اصلاح کند عبارتند از:
- تنظیم بایت دندان‌ها، به این ترتیب دندان های شما هنگام بسته شدن دهان به هم می چسبند
- اصلاح شرایطی که بر تقارن صورت شما تأثیر می گذارد
- کمک به کاهش درد ناشی از اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
- ترمیم آسیب یا وضعیت مادرزادی صورت، مانند شکاف کام
- جلوگیری از ساییدگی بیشتر دندان های شما
- فعالیت هایی مانند گاز گرفتن، جویدن یا بلعیدن را آسان تر می کند
- رفع مشکلات تنفسی، مانند تنفس دهانی و آپنه انسدادی خواب
بهترین زمان برای جراحی فک پس از توقف رشد فک است، معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل سن ۲۰ سالگی. اگر ساکن تهران هستید، به شما دکتر شهاب الدین عزیزی را معرفی می‌کنیم که بهترین دکتر جراحی فک تهران است.
مزایای جراحی فک چیست؟
انجام جراحی فک می‌تواند در موارد بسیاری برای افراد موثر و مفید باشد که در زیر به آنها اشاره شده است:
- جویدن و گاز زدن غذا بسیار راحت‌تر انجام می‌شود.
- این جراحی می‌تواند سایش و شکستن دندان‌ها را به حد بسیار زیادی کاهش دهد.
- عملکرد دهان و دندان بسیار بهتر می‌شود.
- ناهنجاری در فک پایین می‌تواند مشکلاتی را در تنفس فرد ایجاد کند که این جراحی سبب بهبود مشکلات تنفسی می‌شود.
- بهداشت دهان و دندان راحت‌تر انجام می‌شود، بنابراین سلامت دهان و دندان به شدت افزایش پیدا می‌کند.
آمادگی های لازم قبل از عمل جراحی فک
در اغلب موارد، قبل از عمل جراحی ارتوگناتیک لازم است به متخصص ارتودنسی مراجعه کرد و درمان ارتودنسی را آغاز کرد. معمولا طول مدت زمان ارتودنسی ۱۲ تا ۱۸ ماه می باشد و پس از این زمان دندان ها ردیف و صاف شده و برای جراحی فک آماده می باشند.
همانطور که قبل تر گفته شد، متخصص ارتودنسی و جراح فک و صورت برای پیاده کردن برنامه درمانی بیمار با یکدیگر همکاری می کنند. تهیه عکس های ایکس ری و مدل هایی از دهان و دندان ها بخشی از برنامه جراحی ارتوگناتیک می باشد. گاهی اوقات تفاوت در روی هم قرار گرفتن دندان ها نیازمند تغییر شکل دندان ها، پوشیده شدن با روکش یا اینله اُنله یا هر دوی آنهاست.
طول درمان جراحی فک
زمان انجام جراحی فک، حدودا بین یک تا چند ساعت بوده که با توجه به میزان ناهنجاری این مدت زمان افزایش و یا کاهش پیدا می‌کند.
روند عمل جراحی فک چگونه است؟
گذشته از شرایط خاص هر بیمار، جراحی ارتوگناتیک عملی طولانی و بسیار دقیق است. علت پیچیدگی این عمل آن است که نه تنها خود استخوان فک باید اصلاح شود، بلکه جراح باید از عملکرد و ارتباط صحیح آن با دندان ها و سایر اعضای صورت اطمینان حاصل کند. در صورتی که یکی از این عوامل درست کار نکند، می تواند مشکلات جدی تری را به همراه داشته باشد.
روند جراحی از پیدا کردن بهترین جراح فک و صورت و گرفتن وقت مشاوره با وی آغاز می شود. طی این جلسه جراح بیمار را معاینه می کند و مشخص می کند که آیا جراحی برای وی لازم است یا خیر. سپس عکس های ایکس ری از فک گرفته می شود تا مدلی سه بعدی و حقیقی از آن تهیه شود. پزشک از این مدل برای مشخص کردن استراتژی جراحی فک استفاده می کند تا روز جراحی از نحوه دقیق انجام کار اطلاع داشته باشد. کل روند جراحی ارتوگناتیک، از روز مشاوره تا زمان بهبودی بعد از عمل، حدودا چندین ماه طول می کشد.
با اینکه عمل جراحی ارتوگناتیک ممکن است ترسناک و وقت گیر به نظر برسد، اما برای برخی مشکلات تنها راه حل موجود محسوب می شود. پس از این عمل، نه تنها عملکرد فک بسیار افزایش می یابد، بلکه تغییرات چهره بعد از جراحی فک نیز بسیار قابل توجه خواهد بود.
خطرات جراحی فک
به طور کلی انجام جراحی فک بسیار ایمن است. با این حال، مانند هر جراحی دیگری، خطراتی نیز دارد. جراح شما باید قبل از عمل، شما را از این خطرات آگاه کند. خطرات احتمالی جراحی فک عبارتند از:
- واکنش بد به بیهوشی
- خون ریزی بیش از حد
- عفونت در محل جراحی
- آسیب به اعصاب فک
- شکستگی فک
- مشکلات مربوط به گاز گرفتن یا هم ترازی بعد از جراحی که ممکن است نیاز به یک روش اضافی داشته باشد
- بازگشت فک به موقعیت اولیه
- درد جدید TMJ
برخی از جراحی ها ممکن است در بعضی بیماران خطرات بیشتری داشته باشند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ نشان داد افرادی که تحت استئوتومی دو فک بالا و پایین قرار گرفتند در مقایسه با افرادی که به تنهایی تحت استئوتومی فک بالا یا فک پایین قرار گرفتند، خطر عوارض بیشتری داشتند.
بهترین سن انجام جراحی فک
سن مناسب برای انجام جراحی فک، زمان توقف رشد فک یعنی در سن ۱۸ تا ۲۵ سالگی است. در واقع می‌توان گفت که بهترین سن برای دختران، ۱۷ سالگی و برای پسران، بین ۱۸ تا ۱۹ سالگی است.
توجه داشته باشید که این موضوع برای سن مناسب بیان شد ولی به این معنا نیست که جراحی فک در سنین دیگر امکان پذیر نیست. بنابراین در هر سنی، با تشخیص متخصص امکان انجام جراحی فک وجود دارد. کودکانی که دارای مشکلات فکی ژنتیکی هستند، باید از ۶ سالگی درمان را شروع کنند. با تشخیص متخصص، درمان با ارتودنسی شروع خواهد شد و احتمال عدم نیاز به جراحی فک در بزرگسالی وجود دارد.
برخی از کودکان مشکلی به نام دفورمیتی یا عدم هماهنگی فک و دندان دارند، یعنی فک آنها به شدت در حال بزرگ شدن است که در سن ۱۰ تا ۱۲ سالگی نیاز به انجام ارتودنسی دارند.
به طور کلی اگر در سنین گفته شده برای درمان اقدامی انجام ندادید، بهتر است تا قبل از ۲۵ سالگی به سراغ درمان ناهنجاری دهان و دندان خود بروید.
خلاصه
جراحی فک معمولاً برای کمک به تنظیم مجدد یا اصلاح تراز فک شما انجام می شود. می تواند فک بالا، فک پایین یا هر دو را شامل شود. انواع مختلفی از جراحی فک وجود دارد. ارتودنتیست و جراح شما با یکدیگر همکاری خواهند کرد تا روشی را برنامه ریزی کنند که با شرایط خاص شما تناسب داشته باشد.
اگرچه جراحی فک به طور کلی بی خطر است، اما برخی از خطرات مرتبط با آن وجود دارد. جراح شما باید قبل از جراحی شما را از این موارد آگاه کند. هزینه جراحی فک می تواند به عوامل مختلفی مانند جراح و نوع جراحی بستگی داشته باشد. همیشه مطمئن شوید که بیمه شما چه چیزی را پوشش می دهد.