فک متحرک یک پروتز دندانی است که به منظور جایگزینی دندان‌های از دست رفته در فک پایین یا بالا استفاده می‌شود.
این پروتز به شکل یک دندان مصنوعی ساخته می‌شود و به طور معمول از مواد اکریلیک، فلز یا ترکیبی از این دو ساخته می‌شود. فک متحرک به دلیل قابلیت حرکت و جدا شدن از دهان، به آن “متحرک” گفته می‌شود.
این نوع پروتز معمولاً به دو شکل کامل و جزئی وجود دارد:
- پروتز کامل (دندان مصنوعی کامل): زمانی استفاده می‌شود که فرد تمام دندان‌های یک فک خود را از دست داده باشد.
- پروتز جزئی (دندان مصنوعی جزئی): زمانی استفاده می‌شود که فرد هنوز تعدادی از دندان‌های طبیعی خود را دارد و پروتز فقط دندان‌های از دست رفته را جایگزین می‌کند.
فک متحرک می‌تواند به بهبود توانایی جویدن، صحبت کردن و ظاهر فرد کمک کند و همچنین مانع تحلیل استخوان فک در محل دندان‌های از دست رفته شود.
از وظایف پروتزهای دندانی می توان به جایگزینی دندان های از دست رفته و جلوگیری از عواقب منفی از دست دادن دندان و محافظت از دندان های آسیب دیده اشاره کرد.
در کل پروتزهای دندانی وظیفه بازیابی زیبایی و سلامت دهان و دندان و اصلاح طرح لبخند را بر عهده دارند. از دیگر کاربرد آن ها اصلاح نواقص داخل دهان از جمله از دست رفتن بافت دهان مانند فک و کام است.
نحوه اتصال پروتزهای دندانی متفاوت است. پروتز ها معمولا توسط خود دندان، ایمپلنت های دندانی یا از طریق مکش و یا توسط عضلات دهان در جایگاه خود ثابت می شوند.
پروتز متحرک دندان
پروتزهاي متحرک پروتزهایی هستند که شب ها از دهان خارج می شوند تا نسوج زیرین استراحت کنند. این پروتزها شامل اوردنچرهاي متكي بر ايمپلنت، پروتز هاي كامل و پروتز هاي پارسيل مي باشند.
اوردنچرهای متکی بر ایمپلنت پروتزهای متحرکی هستند که بر روی 2 یا تعداد بیشتری ایمپلنت قرار می گیرند و جهت بازسازی دندانی و نسجی استفاده می شوند.
با استفاده از ایمپلنت ها گیر اینگونه پروتزها بیشتر از دست دندان یا پروتز کامل می باشد و ایمپلنت ها جلوی تحلیل بیشتر استخوان را نیز می گیرند.
پروتزهای پارسیل دارای اجزای فلزی و آکریلی می باشند و در افرادی استفاده می شود که تعداد زیادی از دندان های خود را کشیده ولی تعدادی دندان باقیمانده در دهان دارند و تمایلی به قرار دادن ایمپلنت نیز ندارند.
- در ادامه توضیحات کامل تری در مورد پروتز های متحرک دندان آورده شده است:
مزایای پروتز متحرک دندان
- بهبود قدرت جویدن و گفتار
- بازیابی زیبایی طرح لبخند
- گزینه مقرون به صرفه
معایب پروتز متحرک دندان
- مدت زمان عادت کردن فرد به پروتز طولانی است و موجب ناراحتی فرد می شود.
- در صورت رعایت نادرست بهداشت دهان احتمال ابتلا به عفونت دهانی افزایش پیدا می کند.
- با تحلیل رفتن استخوان و لثه ها، ممکن است پروتز شل شود و در دهان لق باشد. که برای تعویض آن باید به متخصص پروتز خود مراجعه کنید.
- در ابتدا پروتز متحرک دندان گیر و ثبات خوبی دارد اما به تدریج با تحلیل رفتن استخوان و لثه گیر ثبات آن کمتر شده و دهان فرد را زخم می کند. پس پیش از شروع درمان متخصص پروتز به بیمار پیشنهاد کاشت ایمپلنت را می دهد.
مراحل ساخت پروتز فک پایین
مراحل ساخت پروتز فک پایین شامل چند مرحله کلیدی است که به دقت و تخصص نیاز دارند. این مراحل به ترتیب زیر هستند:
- معاینه اولیه و برنامه‌ریزی درمان:
– معاینه کلینیکی: دندانپزشک دهان و فک بیمار را معاینه می‌کند تا سلامت بافت‌های نرم و سخت را ارزیابی کند.
– عکس‌برداری و تصویربرداری: از فک پایین و سایر دندان‌ها عکس‌برداری و تصویربرداری می‌شود تا دندانپزشک تصویر دقیقی از وضعیت فعلی داشته باشد.
– برنامه‌ریزی درمان: دندانپزشک با توجه به نیازهای بیمار، نوع و طراحی پروتز مناسب را انتخاب و برنامه‌ریزی می‌کند.
- قالب‌گیری اولیه:
– قالب‌گیری از فک پایین: با استفاده از مواد قالب‌گیری (مثل آلژینات)، قالب اولیه‌ای از فک پایین بیمار تهیه می‌شود.
– مدل گچی: قالب اولیه برای ساخت مدل گچی به لابراتوار فرستاده می‌شود.
- ساخت قالب نهایی:
– قالب‌گیری دقیق‌تر: برای دقت بیشتر، یک قالب‌گیری دقیق‌تر با استفاده از مواد قالب‌گیری دقیق‌تر (مثل سیلیکون) انجام می‌شود.
– مدل گچی دقیق: این قالب به لابراتوار ارسال می‌شود تا مدل گچی نهایی و دقیق‌تر ساخته شود.
- ساخت فریم یا پایه پروتز:
– ساخت پایه پروتز: لابراتوار با استفاده از مدل گچی دقیق، پایه پروتز را که ممکن است از فلز یا مواد دیگر باشد، می‌سازد.
- تنظیم و نصب دندان‌ها روی پروتز:
– چیدمان دندان‌ها: دندان‌های مصنوعی بر روی پایه پروتز چیده می‌شوند. این مرحله شامل تنظیم دقیق ارتفاع و زاویه دندان‌ها است تا با دهان بیمار هماهنگ باشد.
– مراحل آزمایشی: دندانپزشک پروتز را در دهان بیمار قرار می‌دهد و هرگونه تنظیمات لازم را انجام می‌دهد تا پروتز به درستی قرار گیرد و بیمار با آن راحت باشد.
- نهایی کردن پروتز:
– پرداخت نهایی: پس از تایید نهایی چیدمان و تنظیمات، پروتز به لابراتوار بازگشته و مراحل نهایی ساخت و پرداخت انجام می‌شود تا سطح آن صاف و براق شود.
– نصب نهایی: پروتز آماده شده به بیمار تحویل داده می‌شود و دندانپزشک نحوه قرار دادن و برداشتن آن را به بیمار آموزش می‌دهد.
- پیگیری و مراقبت‌های بعدی:
– پیگیری‌های منظم: بیمار باید به صورت منظم برای بررسی و تنظیمات احتمالی به دندانپزشک مراجعه کند.
– آموزش مراقبت: دندانپزشک به بیمار نکات مهم در مورد نگهداری و مراقبت از پروتز را توضیح می‌دهد تا عمر مفید پروتز افزایش یابد و مشکلات احتمالی کاهش یابد.
این مراحل به طور کلی برای ساخت پروتز فک پایین انجام می‌شود، اما ممکن است بسته به شرایط خاص بیمار و نوع پروتز، تغییرات کوچکی در این مراحل ایجاد شود.
همکاران ما در مطب دکتر شهاب الدین عزیزی بهترین جراح فک و صورت در تهران به هرگونه سوال و ابهامات شما، درباره پروتر فک به صورت رایگان پاسخ میدهند.