جراحی ارتوگناتیک در بزرگسالان؛ هر آنچه باید بدانید
جراحی ارتوگناتیک (Orthognathic Surgery) یکی از شاخه‌های مهم جراحی فک و صورت است که به منظور اصلاح ناهنجاری‌های فکی و بهبود عملکرد جویدن، صحبت کردن و همچنین ارتقاء زیبایی صورت در بزرگسالان انجام می‌شود. در بسیاری از موارد، درمان‌های ارتودنسی به تنهایی قادر به اصلاح مشکلات فک نیستند و نیاز به مداخله جراحی احساس می‌شود. در این مقاله جامع به بررسی کامل این جراحی در بزرگسالان می‌پردازیم.
جراحی ارتوگناتیک چیست؟
واژه «ارتوگناتیک» از دو بخش «ارتو» به معنای صاف و «گناتیک» به معنای فک تشکیل شده است. این جراحی به طور کلی برای هماهنگ‌سازی موقعیت فک بالا و پایین انجام می‌شود. در بزرگسالان، به دلیل تکمیل رشد استخوان‌ها، تنها راه اصلاح ناهنجاری‌های شدید فکی، جراحی است.
چه کسانی به جراحی ارتوگناتیک نیاز دارند؟
این جراحی معمولاً برای افرادی توصیه می‌شود که مشکلات زیر را دارند:
- ناهماهنگی شدید بین فک بالا و پایین
- مشکل در جویدن و گاز زدن غذا
- سایش غیرطبیعی دندان‌ها
- آپنه خواب ناشی از موقعیت فک
- مشکل در تکلم
- ظاهر غیرمتعادل صورت
مزایای جراحی ارتوگناتیک در بزرگسالان
جراحی فک نه تنها جنبه درمانی دارد بلکه اثرات مثبتی بر زیبایی و اعتماد به نفس فرد می‌گذارد. برخی مزایا عبارت‌اند از:
- بهبود عملکرد جویدن و صحبت کردن
- کاهش مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب
- بهبود زیبایی و هماهنگی صورت
- اصلاح بایت و جلوگیری از سایش بیش از حد دندان‌ها
- افزایش اعتماد به نفس و کیفیت زندگی
مراحل جراحی ارتوگناتیک
این جراحی به صورت یک فرآیند چند مرحله‌ای انجام می‌شود:
۱. مشاوره و بررسی اولیه
ابتدا بیمار توسط ارتودنتیست و جراح فک و صورت معاینه می‌شود. تصاویر رادیوگرافی، اسکن سه‌بعدی و قالب‌گیری از دندان‌ها برای برنامه‌ریزی درمان استفاده می‌شوند.
۲. درمان ارتودنسی قبل از جراحی
در بیشتر موارد، قبل از جراحی نیاز به درمان ارتودنسی وجود دارد تا دندان‌ها در موقعیت درست قرار گیرند. این مرحله ممکن است ۱۲ تا ۱۸ ماه طول بکشد.
۳. انجام جراحی
جراحی ارتوگناتیک معمولاً تحت بیهوشی عمومی در بیمارستان انجام می‌شود. بسته به نوع مشکل، جراح ممکن است فک بالا، فک پایین یا هر دو را جابجا کند.
۴. دوران نقاهت
بیمار معمولاً ۱ تا ۳ روز در بیمارستان بستری می‌شود. دوره نقاهت کامل ممکن است بین ۴ تا ۶ هفته طول بکشد. رژیم غذایی نرم، مراقبت‌های دهانی و مراجعات منظم به پزشک در این دوره اهمیت زیادی دارند.
عوارض احتمالی جراحی ارتوگناتیک
هر جراحی ممکن است با عوارضی همراه باشد. مهم‌ترین عوارض احتمالی عبارت‌اند از:
- تورم و کبودی در ناحیه صورت
- بی‌حسی موقت یا دائمی لب و چانه
- عفونت محل جراحی
- خونریزی
- بازگشت نسبی فک به حالت قبلی
مراقبت‌های بعد از جراحی ارتوگناتیک
رعایت مراقبت‌های پس از عمل تأثیر زیادی در نتیجه درمان دارد. توصیه‌های رایج شامل:
- رعایت رژیم غذایی نرم و مایع
- مصرف منظم داروهای تجویز شده
- استفاده از کمپرس سرد برای کاهش تورم
- رعایت بهداشت دهان و مسواک زدن ملایم
- مراجعه منظم به جراح برای بررسی روند بهبودی
هزینه جراحی ارتوگناتیک در بزرگسالان
هزینه این جراحی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- نوع و شدت ناهنجاری فک
- مدت زمان ارتودنسی قبل و بعد از جراحی
- تجربه و تخصص جراح فک و صورت
- بیمارستان و تجهیزات مورد استفاده
به طور کلی، هزینه جراحی ارتوگناتیک در ایران ممکن است از چند ده میلیون تا بیش از صد میلیون تومان متغیر باشد.
تفاوت جراحی ارتوگناتیک در بزرگسالان و نوجوانان
در نوجوانان به دلیل اینکه رشد استخوانی هنوز کامل نشده است، برخی مشکلات فکی را می‌توان با ارتودنسی و دستگاه‌های ارتوپدی اصلاح کرد. اما در بزرگسالان، به دلیل توقف رشد، جراحی تنها راه قطعی برای اصلاح ناهنجاری‌های شدید فک است.
جمع‌بندی
جراحی ارتوگناتیک در بزرگسالان یکی از روش‌های مؤثر برای اصلاح ناهنجاری‌های فکی، بهبود عملکرد دهان و افزایش زیبایی صورت است. هرچند این جراحی نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، همکاری ارتودنتیست و جراح فک، و صبر بیمار در دوران نقاهت است، اما نتایج آن معمولاً بسیار رضایت‌بخش خواهد بود.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان مشکلات فکی دارید، مشاوره با یک جراح فک و صورت متخصص می‌تواند بهترین راهنمایی را در مسیر درمان به شما ارائه دهد.
مشاوره با دکتر شهاب الدین عزیزی بهترین جراح فک و صورت در تهران