عارضه دیپ بایت (Deep Bite) یکی از اختلالات فکی شایع در کودکان و بزرگسالان است است و هنگامی اتفاق میافتد که همپوشانی غیرعادی بین دندانهای فک بالا و پایین وجود داشته باشد. در حالت طبیعی دندانهای جلویی فک بالا حدود ۱ تا ۲ میلیمتر از دندانهای جلویی فک پایین جلوتر قرار میگیرند. در اوربایت این فاصله به ۳ میلیمتر یا کمی بیشتر افزایش مییابد. در دیپ بایت که حالت تشدید شده اوربایت است، این فاصله به ۴ تا ۱۰ میلیمتر افزایش پیدا میکند.
دیپ بایت فرم صورت را کوتاه و گرد میکند و ظاهر فرد را پیرتر نشان میدهد؛ این نوع مال اکلوژن شدید باعث میشود دندانها با لثه فک مقابل برخورد کرده و فشار مضاعفی به دندانهای عقبی وارد شود. بهعلاوه این عارضه روی صحبت کردن، جویدن و حتی نفس کشیدن اثر میگذارد.
علت دیپ بایت چیست؟
به طور کلی در اغلب موارد اوربایت و نمونه شدیدتر آن ژنتیکی هستند و از والدین به ارث برده می شود. به عبارتی اگر شما در خانواده خودتان شخصی می شناسید که اوربایت شدید دارد احتمالا در نسل های آینده شما هم، چنین چیزی رخ دهد. مشکلات ژنتیکی در برخی افراد باعث می شود که فک بالا زودتر رشد کرده و بزرگ شود و یا اینکه فک پایین از نظر رشد بسیار کند است.
به طور کلی مهمترین علت ایجاد اوربایت شدید دندان عبارتند از:
- بزرگ بودن غیرطبیعی فک بالا
- بزرگ بودن اندازه و سایز دندان های فک بالا
- عدم تشکیل صحیح فک طی دوره رشد استخوانی
- میکیدن پستانک و انگشت بعد از دوره شیرخوارگی
- عادت به جویدن اشیاء سفت و سخت مانند ناخن، یخ، مداد و ..
عوارض دیپ بایت
- دندان های قدامی عملکرد صحیحی نخواهند داشت. این عارضه می تواند بر نحوه جویده شدن غذا تأثیر قابل توجهی بگذارد.
- به علت فرورفتن لبه های دندان های قدامی فک پایین در کام دهان، امکان بروز بیماری های دهان و دندان وجود دارد. تحلیل لثه ها نیز از عوارض مهم این امر است.
- به علت فرو رفتن لبه های دندان های قدامی فک بالا در لثه پایین، و نیز اصطکاک لبه های دندان های دو فک، احتمال آسیب به لبه های دندان ها و نیز لثه فک پایین وجود دارد.
- زیبایی فرد را تحت تأثیر قرار می دهد. عارضه دیپ بایت حتی در موارد جزئی نیز بر زیبایی فرد اثر می گذارند. ولی در موارد وخیم تر می توانند فرآیند رشد دندانی را نیز تحت تاثیر قرار دهند.
از کجا بفهمم که دیپ بایت دارم؟
ویزیتهای منظم و اولیه دندانپزشکی، به دندانپزشک شما اجازه می دهد تا در اولین فرصت و به موقع مشکلات شما را تشخیص داده و درمان کند.
بایت عمیق نیز از این قضیه مستثنی نیست و در ویزیت های اولیه به راحتی قابل تشخیص است. اگر چنین مشکلی در شما و یا در فرزند شما وجود داشته باشد، دندانپزشک شما را به یک متخصص ارتودنسی ارجاع خواهد داد.
علاوه بر این، مال اکلوژن دیپبایت میتواند علائمی را ایجاد کند، که ممکن است حتی با وجود اینکه به ویزیت دندانپزشک نرفته باشید، با شناسایی آن ها متوجه مشکل خود شوید:
- درد مزمن فک
- سردرد
- دندان قروجه و سایش دندان ها
- حساسیت دندان
- دشواری و مشکل در جویدن
- مشکلات بلع
- دشواری در تکلم و ادای کلمات
همه این علایم نشان دهنده این مشکل هستند. اگر هر یک از این موارد را بطور مرتب تجربه کردید، برای ارزیابی بیشتر به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
روش تشخیص دیپ بایت چیست؟
عارضه دیپ بایت نوع بسیار شدید اوبایت است که معمولا از سنین کودکی (۷ تا ۱۲ سالگی) تا بزرگسالی علائم خود را نشان میدهد. در صورت مشاهده هریک از علائم دیپ بایت که به آنها اشاره شد، فرد باید به متخصص ارتودنسی مراجعه نماید. ارتودنتیست با گرفتن عکس کامل از از فک و دهان بیمار و توجه سن بیمار، به مقدار و زاویه جلوزدگی دندانهای فک بالا، سایش دندانها، آسیبهای ناشی از این مشکل و میزان پوشش دندانهای فک پایین روش مناسب برای درمان دیپ بایت را تشخیص داده و برنامه درمانی را آغاز میکند.
روش های درمان دیپ بایت در بزرگسالان و کودکان
فرقی نمی کند که شما چه سنی داشته باشید، کودک یا بزرگسال، در هر صورت متخصصان ارتودنسی میتوانند با انواع روش های ارتودنسی مانند ارتودنسی متحرک ، نامرئی، ثابت و … اقدام به درمان مال اکلوژن دیپ کنند. اما بهترین سن برای اصلاح این مشکل دوره کودکی است زیرا استخوان فک هنوز به رشد و تکامل نهایی خود نرسید و راحت تر می توان هر نوع مال اکلوژنی را در این سنین اصلاح کرد.
اولین هدف از درمان دیپ بایت هماهنگ و تراز کردن فک ها و دندان ها با یکدگیر است. برای رسیدن به این هدف، ما معمولا از بیش از یک روش درمانی استفاده می کنیم. یعنی ممکن است نیاز باشد چندین روش ارتودنسی برای حل این مشکل مورد استفاده قرار بگیرند.
اولین خط درمان برای اصلاح این اوربایت شدید استفاده از پالاتال اکسپندر یا وسیع کننده های کام است. علاوه بر این دستگاه ارتودنسیریال توربو براکت ها نیز میتوانند در آغاز درمان مورد استفاده قرار بگیرند. استفاده از این دستگاه های ارتودنسی باعث می شود فضا برای رشد دندان های خلفی باز شده و کم کم شدت مشکل کمتر شود.
سایر گزینه های درمان اوربایت شدید عبارتند از:
- سایر درمان های ارتودنسی ثابت (بریس ها) نیز به درمان دیپ بایت کمک می کنند. اگر مشکل خیلی شدید باشد از بریس ها و براکت های فلزی برای درمان استفاده می شود و اگر مشکل هنوز خیلی کوچک باشد و یا دیپ بایت خفیف باشد می توان از ارتودنسی متحرک و نامرئی مانند اینویزیلاین ها نیز برای درمان استفاده کرد.
- چنانچه علت ایجاد دیپ بایت کوچک بودن فک پایین باشد و این فک به درستی و کاملا رشد نکرده باشد از دستگاه هایی برای تحریک رشد استخوان استفاده می شود.
- چنانچه شخصی در کودکی مشکل دیپ بایت خود را درمان نکرده باشد و اکنون در سنین میانسالی باشد ممکن است نیاز به عمل جراحی ارتودنسی یا جراحی ارتوگناتیک داشته باشد.
- درمان اوربایت شدید تنها محدود به برگرداندن فک ها و دندان ها به حالت طبیعی نیست بلکه نیاز به پروسه های زیبایی نیز وجود دارد. زیرا دیپ باعث ایجاد آسیب به دندان ها می شود و برای ترمیم دندان ممکن است نیاز به روش های دندانپزشکی ترمیم و زیبایی از جمله انواع ونیر دندان (انواع لمینت دندان، ونیر کامپوزیت و …)، تاج و … باشد.
دلیل نیاز افراد به درمان آن چیست؟
شاید خیلی ها فکر کنند که درمان دیپ بایت تنها جنبه ظاهری و زیبایی دارد. اما حقیقت این است که این مال اکلوژن عوارضی به مراتب بدتر از مشکلات زیبایی برای افراد به وجود می آورد. برخی از مهم ترین دلایل درمان دیپ بایت عبارتند از:
- تا زمانی که این مال اکلوژن باشد دندان قروچه نیز وجود دارد. این کار باعث سایش دندان ها میشود که در نهایت مینای دندان تحلیل رفته و باید ترمیم شود.
- با گذشت زمان وضعیت غیرطبیعی فک بالا باعث ایجاد آسیب به مفاصل فک می شود.
- این مشکل به درد فک، سردرد و اختلالات مفصل گیجگاهی فکی منجر خواهد شد.
- ممکن است در باز کردن یا بستن کامل دهان خود مشکل داشته باشید.
- از همه مهمتر اوربایت شدید میتواند در بروز آپنه خواب نقش داشته باشد.
هزینه درمان دیپ باید چقدر است؟
هزینه درمان دیپ بایت بیش از هر چیز به روش درمانی که برای آن در نظر گرفته میشود بستگی دارد. در هر روش درمانی نیز فاکتورهای مهمی در تعیین هزینه نهایی تاثیر دارند. از جمله:
- هزینه جراحی فک: هزینه جراحی فک بر اساس هزینه ابزار آلات و تجهیزات درمانی از جمله هدگیر، گگ دهانی، بریس و سایر تجهیزات دندانپزشکی، هزینه اتاق عمل، ابزار آلات جراحی، دستمزد جراح و کادر پزشکی، داروها و بستری برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد.
- هزینه ارتودنسی دیپ بایت: هزینه ارتودنسی برای درمان دیپ بایت با توجه به تعداد جلسات چکاپ و درمان، نوع ارتودنسی، تجهیزات مورد نیاز ارتودنسی، دستگاه ارتودنسی مورد استفاده، جنس سیمهای ارتودنسی و دستمزد دندانپزشک تعیین میشود.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم به سوال «دیپ بایت چیست؟» به طور کامل پاسخ داده و شما را با علل، عوارض، روشهای درمان و هزینههای آن آشنا کنیم.
دیپ بایت یک مال اکلوژن شایع در بین افراد است که باعث همپوشانی شدید دندانهای جلویی فک تحتانی توسط دندانهای فک فوقانی میشود. یعنی اگر شما با فکهای بسته جلو آینه ایستاده و لبهایتان را باز کنید، نمیتوانید دندانهای جلویی فک پایین را مشاهده کرده و فقط دندانهای فک بالا دیده میشوند.