فک نامتقارن

فک نامتقارن یا فک کج ممکن است به دلیل ترکیبات ژنتیکی، رشد غیرطبیعی فک‌ها و دندان‌ها، آسیب یا صدمات در طول زمان، فشار زیاد بر روی فک‌ها در نتیجه فعالیت‌های روزانه مانند خوردن، حرف زدن و گفتگو، یا عوارض بیماری‌ها مانند سایر اختلالات جدی فک و دندان برای افراد رخ دهد.

نامتقارن بودن فک زمانی رخ می‌دهد که فک بالا و پایین باهم هم‌تراز نباشند و اختلاف در اندازه، شکل یا موقعیت آن‌ها وجود داشته باشد. عدم تقارن فک می‌تواند در میزان کم یا زیاد اتفاق بیفتد و ممکن است روی زیبایی، عملکرد و سلامت فک و دهان تاثیر داشته باشد. عدم تقارن فک می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:

عوامل ژنتیکی: برخی افراد از بدو تولد با نامتقارن بودن فک متولد می‌شوند و این ویژگی را از والدین خود به ارث می‌برند.

عوامل تکاملی: فک ممکن است در طول رشد و تکامل انسان تغییر شکل یا اندازه دهد و باعث عدم تقارن شود. برای مثال، فک پایین ممکن است بیشتر از فک بالا رشد کند و باعث بروز نامتقارنی با فک پایین شود.

عوامل آسیب‌های جسمی: ضربه، سقوط، تصادف یا جراحی ممکن است باعث شکستگی، جابجایی یا تغییر شکل فک شده و عدم تقارن ایجاد کند.

عادات بد: برخی عادات بد مانند مکیدن انگشت، جویدن مداوم یا ناهماهنگ، استفاده از پستانک یا نوشیدنی با نی، ممکن است فشار نامتقارن بر روی فک و دندان‌ها ایجاد کنند و باعث تغییر شکل آن‌ها شوند.

بیماری‌ها: برخی بیماری‌ها مانند سرطان، تومور، عفونت، التهاب یا بیماری‌های مادرزادی ممکن است باعث تغییر شکل یا از دست دادن بخشی از فک شوند و به نامتقارن بودن فک  منجر شود.

علائم فک نامتقارن چیست؟

فک نامتقارن در بعضی مواقع به قدری شدید است که می توان در یک نگاه در آینه متوجه آن شد. اما بعضی اوقات به دلیل اختلالاتی که در جویدن غذا یا تکلم ایجاد می شود می توان متوجه این عارضه شد. از جمله سایر علائم نامتقارن بودن فک عبارتند از:

• درد در شقیقه ‌ها
• درد در مفصل فک
• صدا دادن فک
• سفت و منقبض شدن فک
• درد در شانه ‌ها یا پشت

دلایل نامتقارن بودن فک بالا یا پایین چیست؟

فک برای اینکه وظیفه خود را به خوبی انجام دهد نیاز به هماهنگی تاندون ها، استخوان ها و عضلات دارد. در صورتی که هر کدام از این ساختارها دچار اختلال شوند باعث کج شدن فک می شود. از جمله دلایل زاویه فک نامتقارن عبارتند از:

ضربه یا شکستگی فک

ضربه به فک ممکن است در اثر تصادف، ضرب و شتم، زمین خوردن، آسیب های ورزشی و … باشد که منجر به ترک خوردن، دررفتگی یا شکستگی فک می شود.

ضربه به فک ممکن است در هر سنی رخ دهد اما اصولا افرادی که پوکی استخوان دارند یا تراکم استخوان پایین تری دارند، بیشتر از این ضربه آسیب می بینند و دچار کجی فک می شوند.

اختلالات مفصل گیجگاهی- فکی (TMJ)

این مفصل مشابه لولایی است که فک پایین و بالا را به یکدیگر متصل می کند. یکی از شایع ترین دلایل نامتقارن بودن فک مربوط به اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی است.

اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی زمانی رخ می دهند که مشکلاتی در خود مفصل، عضلات یا رباط های اطراف آن به وجود بیاید. وارد آمدن ضربه فک و بیماری های فصلی ممکن است دلیل این نوع اختلالات باشند. اما گاهی اوقات این نوع اختلالات بدون هیچ دلیلی ظاهر می شوند.

این نوع اختلالات را می توانید با روش های زیر درمان یا علائم آن را تا حد زیادی کاهش دهید:

• کمپرس یخ روی فک خود بگذارید تا درد و التهاب آن کاهش پیدا کند.
• برای کاهش درد می توانید از مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن و استامینوفن استفاده کنید.
• از حرکت دادن شدید فک پرهیز کنید.
• از تمرینات مخصوص مفصل فک برای کاهش درد انجام دهید.
• در صورتی که بر استرس خود کنترل داشته باشید، فک شما شل و ریلکس خواهد شد.

نقایص مادرزادی

یکی از دلایل نامتقارن بودن فک برخی از افراد، نقایص مادرزادی است و به صورت ژنتیکی به این اختلال مبتلا هستند. این اختلال ممکن است با ارتودنسی، جراحی و یا حتی مراقبت های حمایتی و تغییر سبک زندگی قابل درمان باشد.

هم‌ تراز نبودن دندان‌ ها

برخی مواقع هم تراز نبودن دندان ها می تواند علت فک نامتقارن باشد. در واقع در این حالت دندان های شما به فک اجازه نمی دهند که در موقعیت صحیح خود قرار بگیریند.

در این صورت استفاده از بریس ها یا نگهدارنده های ارتودنسی می توانند این مشکل را حل کنند. طول درمان فک نامتقارن در این شرایط حدود ۶ الی ۱۸ ماه است.