قفل شدن فک

قفل شدن فک که با نام تریسموس نیز شناخته می شود، انقباضات دردناک عضلانی فک و گردن است که دامنه حرکتی فک را محدود می کند و باعث قفل شدن آن می شود.

این عارضه دو حالت می تواند داشته باشد:

1. تریسموس می‌ تواند خفیف باشد و تنها کمی حرکت فک را کاهش دهد.
2. تریسموس می‌ تواند شدید باشد و به حدی برسد که دهان فقط چند میلی‌ متر باز شود.

قفل شدن فک که یکی از ناهنجاری‌های فک به شمار می‌رود، دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. از فشار ناشی از استرس گرفته تا برخی از عادات بدنی. اما این مشکل ممکن است بر عملکرد روزمره، ارتباطات اجتماعی و کیفیت زندگی افراد بسیار تاثیرگذار باشد و تا حدودی آن را مختل نماید. بنابراین بسیار مهم است که اولا دلایل ناشی از آن شناسایی شود و ثانیا بهترین روش درمان برای آن تشخیص داده شود.

قفل شدن فک نشانه چیست؟

TMJ یا مفصل گیجگاهی فکی، مسئول اتصال فک به جمجمه است که درست در کنار هریک از گوش‌ها قرار گرفته است. این مفصل به فرد این امکان را می‌دهد که بتواند دهان خود را برای صحبت کردن، جویدن و خمیازه کشیدن حرکت دهد.

تجربه مشکلاتی مانند قفل شدن فک هنگام خمیازه، درد فک بعد از بیدار شدن از خواب، می‌توانند هشدار وجود مشکل باشند. همچنین، صدا دادن و قفل شدن فک می‌تواند نشان‌دهنده اختلال در عملکرد مفصل گیجگاهی فکی که معمولاً با نام TMJ و یا TMD شناخته می‌شود، باشد. این عارضه اغلب زمانی رخ می‌دهد که ضربه‌ای به صورت و یا مفصل وارد شود.

در چنین شرایطی، مفصل دچار التهابات و یا مسائلی از این قبیل شده باشد.

علل بروز تریسموس یا قفل شدن فک

تریسموس یا قفل شدن فک به معنای محدودیت باز شدن دهان می‌باشد. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که عضلات اطراف مفصل فک (فک پایین) دچار اسپاسم و انقباض شدید شده و باز کردن دهان را با محدودیت مواجه می‌کنند. تریسموس به دلایل گوناگون و با درجات مختلفی رخ می‌دهد.

• آسیب و ضربه به فک: تریسموس یا قفل شدن فک می‌تواند بر اثر ضربه‌هایی مانند سقوط، تصادف رانندگی یا سایر آسیب‌ها بروز کند. عضلات بر اثر ضربه آسیب دیده و منقبض می‌شوند.
• بیماری‌های التهابی: بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، آرتروز و اسکلرودرما می‌توانند مفصل گیجگاهی فکی را تحت تاثیر قرار داده و باعث قفل شدن فک شوند.
• بیماری‌های عفونی: بیماری‌هایی مانند سرخک، اوریون و لوزه‌های چرکی می‌توانند باعث تریسموس شوند. همچنین عفونت دندان، گردن یا غده پاروتید (آب دهان) نیز از عوامل تریسموس هستند.
• کزاز (tetanus): کزاز یک عفونت باکتریایی است که موجب اسپاسم عضلانی در سراسر بدن، از جمله فک، می‌شود.
• آبسه پری تونسیلار (PTA): برخی از افراد مبتلا به لوزه‌های چرکی، دچار آبسه پری تونسیلار می‌شوند. آبسه پری تونسیلار حفره‌های پر از چرک در نزدیکی لوزه‌ها هستند. در برخی موارد افراد مبتلا به PTA به تریسموس دچار می‌گردند
• کشیدن دندان عقل: یکی از شایع‌ترین علائم پس از کشیدن دندان عقل به خصوص دندان‌های فک پایین، ناتوانی در باز کردن دهان است. این عارضه به دلیل متورم شدن ناحیه جراحی ایجاد می‌شود. همانطور که محل کشیدن دندان عقل بهبود می‌یابد تورم و التهابی که در اطراف عضلات فک به وجود آمده، فروکش می‌کند. تورم باعث کاهش فضای حرکت عضلات شده و در نهایت زاویه حرکت فک را برای حدود 2 هفته کاهش می‌دهد.
• دندانپزشکی: چنانچه تریسموس یا قفل شدن فک بر اثر تزریق بی‌حسی موضعی توسط دندانپزشک رخ دهد، “تریسموس میوژنیک ناشی از بی‌حسی موضعی دندان” نامیده می‌شود. سوزن سرنگ باعث التهاب و اسپاسم عضلات فک می‌شود. از این رو تریسموس یا قفل شدن فک را می‌توان یکی از عوارض جانبی بی‌حسی موضعی دانست. این نوع تریسموس یکی از شایع‌ترین و شناخته‌شده‌ترین عوارض پس از اقدامات دندانپزشکی است. پزشکان و فیزیوتراپیست‌ها راهکارهای درمانی مختلفی برای تریسموس میوژنیک در نظر می‌گیرند. در مواردی که تریسموس یا قفل شدن فک بلافاصله بعد از مراجعه به دندانپزشک و تزریق بی‌حسی موضعی رخ دهد، علت آن آسیب حاد، التهاب و اسپاسم عضلات فک می‌باشد.
• اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ): اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) یک وضعیت پیچیده است که سر و گردن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این عارضه بیش از یک اختلال مفصلی است و می‌تواند باعث سفت شدن فک، ناتوانی در جویدن، سردرد، گوش درد و درد عمومی در سر و گردن شود. یکی از علائم شایع TMJ نیز تریسموس و مشکل در باز کردن دهان است.