جراحی فک یا جراحی ارتوگناتیک، عملی است که به منظور اصلاح ناهنجاریهای فک و صورت انجام میشود.
این عمل جراحی معمولاً در مواردی که مشکلات شدید دندانی، فکی یا تنفسی وجود دارد، یا وقتی که درمانهای ارتودنسی به تنهایی کافی نیستند، به کار گرفته میشود. هرچند این جراحیها میتوانند به بهبود کیفیت زندگی بیماران منجر شوند، اما ممکن است با مشکلات و عوارضی همراه باشند.
در ادامه، به بررسی مشکلات احتمالی بعد از جراحی فک میپردازیم.
۱. درد و تورم
یکی از شایعترین مشکلات بعد از جراحی فک، درد و تورم است. این موارد بخشی از واکنش طبیعی بدن به جراحی هستند. تورم معمولاً در روزهای اول بعد از جراحی به اوج خود میرسد و سپس به تدریج کاهش مییابد.
پزشکان معمولاً برای کنترل درد و کاهش تورم از داروهای مسکن و ضد التهاب استفاده میکنند. استفاده از کمپرس یخ نیز میتواند به کاهش تورم کمک کند. با این حال، در برخی از بیماران، تورم ممکن است برای مدت طولانیتری باقی بماند.
۲. عفونت
عفونت یکی از عوارض احتمالی هر عمل جراحی است. در جراحی فک، باکتریها میتوانند وارد زخم جراحی شده و باعث عفونت شوند. علائم عفونت ممکن است شامل درد شدید، تورم، تب، قرمزی و ترشح از محل جراحی باشد.
برای پیشگیری از عفونت، پزشکان معمولاً آنتیبیوتیکها را تجویز میکنند و بیمار را تشویق میکنند که بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کند. در صورت وقوع عفونت، ممکن است نیاز به درمانهای بیشتر، از جمله آنتیبیوتیکهای قویتر یا حتی تخلیه زخم عفونی باشد.
۳. خونریزی
خونریزی پس از جراحی فک معمولاً در حد خفیف تا متوسط است و میتوان با استفاده از گاز استریل و فشار مستقیم آن را کنترل کرد. اما در برخی موارد، خونریزی ممکن است شدیدتر شود و نیاز به مداخله پزشکی داشته باشد.
این مسئله ممکن است به دلیل آسیب به عروق خونی در طی جراحی، اختلالات انعقادی، یا فشار خون بالا باشد. در صورت بروز خونریزی شدید، بیمار باید به سرعت به پزشک مراجعه کند.
۴. مشکلات حسی
یکی از عوارض شایع جراحی فک، مشکلات حسی در ناحیه لب، چانه، دندانها و لثهها است. این مشکلات ناشی از آسیب احتمالی به اعصاب فک در طول جراحی هستند.
به طور معمول، این بیحسی یا کاهش حس موقتی است و در عرض چند هفته تا چند ماه بهبود مییابد. با این حال، در برخی موارد، ممکن است این مشکلات حسی دائمی شوند. این وضعیت میتواند بر کیفیت زندگی بیمار تأثیر بگذارد، زیرا میتواند باعث کاهش توانایی در احساس درد، دما و لمس در ناحیه تحت تأثیر شود.
۵. مشکلات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
بعد از جراحی فک، برخی از بیماران ممکن است مشکلاتی در مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) تجربه کنند. این مشکلات میتوانند شامل درد، صدا دادن مفصل هنگام باز و بسته کردن دهان، و محدودیت در حرکت فک باشند. این عوارض ممکن است به دلیل تغییر در موقعیت فک و استرس روی مفصل ایجاد شوند. در موارد شدید، ممکن است نیاز به درمانهای فیزیوتراپی، دارویی یا حتی جراحی مجدد باشد.
۶. مشکلات تغذیه
پس از جراحی فک، بیماران معمولاً نیاز به رژیم غذایی خاصی دارند. در مراحل اولیه، تغذیه ممکن است به مایعات و غذاهای نرم محدود شود تا از فشار روی فک و ناحیه جراحی شده جلوگیری شود.
این محدودیتهای غذایی میتواند منجر به کاهش وزن و کمبودهای تغذیهای شود. بیماران باید تحت نظر یک متخصص تغذیه باشند تا اطمینان حاصل شود که نیازهای غذایی آنها به درستی تامین میشود.
۷. مشکلات تنفسی
در برخی موارد، تورم و التهاب پس از جراحی فک میتواند منجر به مشکلات تنفسی شود، به خصوص در شبها. این وضعیت معمولاً موقتی است و با کاهش تورم، بهبود مییابد. در موارد نادر، ممکن است نیاز به مداخلات پزشکی برای حفظ راه هوایی وجود داشته باشد. استفاده از بالشهای اضافی برای بالا نگه داشتن سر و استفاده از دستگاههای کمک تنفسی در برخی موارد میتواند مفید باشد.
۸. مشکلات زیبایی
جراحی فک اغلب به منظور بهبود ظاهر فک و صورت انجام میشود، اما در برخی موارد، نتایج زیبایی ممکن است با انتظارات بیمار مطابقت نداشته باشد. تغییر در ظاهر صورت، حتی اگر به لحاظ پزشکی موفقیتآمیز باشد، ممکن است برای برخی بیماران ناخوشایند باشد.
این امر میتواند به مشکلات روانشناختی منجر شود و ممکن است نیاز به مشاوره روانشناختی داشته باشد. در برخی موارد، ممکن است جراحیهای ترمیمی مورد نیاز باشد.
۹. مشکلات در باز و بسته کردن دهان
بعد از جراحی فک، برخی از بیماران ممکن است با مشکلاتی در باز و بسته کردن دهان خود مواجه شوند. این مشکل ممکن است به دلیل تورم، درد، یا سفتی عضلات رخ دهد. برای کمک به بازیابی دامنه حرکتی فک، فیزیوتراپی و تمرینات خاصی تجویز میشود. در موارد نادر، این مشکل ممکن است دائمی شود و نیاز به مداخلات بیشتری داشته باشد.
۱۰. جابجایی صفحات و پیچها
در طی جراحی فک، از صفحات و پیچهای فلزی برای تثبیت استخوانهای فک در موقعیت جدید استفاده میشود. در برخی موارد، این صفحات و پیچها ممکن است جابجا شوند یا دچار عفونت شوند. اگر این مشکل رخ دهد، ممکن است نیاز به جراحی دوم برای برداشتن یا تعویض صفحات و پیچها باشد.
۱۱. عوارض بیهوشی
جراحی فک معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود که خود میتواند با عوارضی همراه باشد. این عوارض ممکن است شامل واکنشهای آلرژیک به داروهای بیهوشی، مشکلات تنفسی، افت فشار خون، یا حالت تهوع و استفراغ بعد از عمل باشد. اگرچه این عوارض نادر هستند، اما باید قبل از جراحی به طور کامل مورد بحث و بررسی قرار گیرند.
۱۲. زمان طولانی بهبود
فرایند بهبود بعد از جراحی فک ممکن است زمان زیادی ببرد. بیماران ممکن است برای چند هفته تا چند ماه نیاز به مراقبتهای ویژه داشته باشند. این مدت زمان طولانی میتواند بر فعالیتهای روزمره، کار، و زندگی اجتماعی بیمار تأثیر بگذارد. برای تسریع فرایند بهبود، بیماران باید به توصیههای پزشک خود پایبند باشند و مراقبتهای بعد از عمل را به دقت دنبال کنند.
نتیجهگیری
جراحی فک میتواند به بهبود مشکلات فکی و دندانی، ظاهر صورت، و کیفیت زندگی بیماران کمک کند. با این حال، این جراحی با عوارض و مشکلات احتمالی همراه است که باید قبل از انجام جراحی به دقت مورد بررسی و بحث قرار گیرند.
بیماران باید از عوارض احتمالی آگاه باشند و با تیم پزشکی خود همکاری کنند تا بهترین نتایج ممکن را بدست آورند. مراقبتهای پس از جراحی، شامل رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه مناسب، و پیگیری با پزشک معالج، نقش مهمی در کاهش عوارض و تسریع بهبودی دارند.
اگر نیاز به دانستن تجربیات دیگران از جراحی فک دارید یا سوالی دارید که در این مطلب بیان نشده است میتوانید در قسمت دیدگاه مراجعه کنندگان سوالات خود را بپرسید و یا از تجربیات دیگران آگاه شوید.
دکتر شهاب الدین عزیزی بهترین دکتر جراحی فک در تهران پس از عمل نیز در کنار شما خواهند بود تا با انجام مراقبت های لازم هیچ مشکلی برای شما پیش نیاید.