کیست های دهان معمولا به صورت زایده های غیر عفونی شروع می شوند اما ماهیت التهابی کیست به مرور تاثیر گذاشته و باعث می شود پالپ (بخش مرکزی دندان) مرده و تورم ایجاد شود. با بزرگتر شدن اندازه کیست، مقدار زیادی فشار به استخوان اطراف دندان وارد می آید. این فشار باعث تحلیل رفتن و تخریب استخوان اطراف دندان می شود و میتواند به کشیدن دندان منجر شود.
کیست دندان بسیار مشابه یک کیسه بسته است. محتوای داخل کیسه می تواند از یک بیمار به بیمار دیگر متفاوت باشد. بعضی از کیست ها از بافت نرم ، بعضی از هوا و بعضی دیگر با مایعی پر شده اند که معمولا در اطراف و کنار دندان ها تشکیل می شوند. اگر کیست دندان مورد درمان قرار نگیرد و به رشد خود ادامه دهد می تواند برای سلامت دهان و دندان شما خطر جدی باشد.
علت کیست دندان و نحوه تشخیص وجود کیست دندان
در بیشتر موارد، کیست دندان در نوک ریشه دندان مرده یا در حال مرگ ایجاد میشود.
وقتی صحبت از علت کیست دندان میشود، رایجترین دلایل را می توان اینطور بیان کرد:
- رشد نامناسب دندان یا وضعیت نامناسب دندان در دهان.
- کانال ریشه به طور طبیعی یا در نتیجه یک روش نامناسب شکست خورده است
- یک سندرم ژنتیکی به نام سندرم گورلین
اگر دندان به هر طریقی دفن شود یا نهفته باشد، کیست ممکن است ایجاد شود. به عنوان مثال، دندان عقل اغلب دفن میشود. دندانهای مرده محیط مناسبی برای کیست هستند.
اگرچه کیستهای دندانی معمولاً نتیجه برخی مشکلات یا عفونتهای دندانی هستند، اما میتوانند نشانهای از یک بیماری متفاوت باشند.
علائم کیست دندان
علائمی که بیماران باید به آن توجه داشته باشند در اینجا آمده است:
- دندانهای حساس یا دردناک
- فاصله بین دندانها یا جابجایی دندانها
- لق شدن دندانها
- ناراحتی هنگام فشار دادن روی یک ناحیه خاص لثه
- تورم لثه
- بی حسی در قسمتی از صورت (فشار کیست بر روی عصب)
اگر بیمار متوجه هر یک از این علائم شد و مشکوک شد که ممکن است کیست داشته باشد، باید در اسرع وقت با دندانپزشک خود مشورت کند.
انواع مختلف کیست دندان
- کیست های پری آپیکال: این نوع از کیست ها معمولاَ در نوک ریشه به وجود می آیند و در اثر وارد شدن ضربه، پوسیدگی یا شکستگی یا ترک در دندان ایجاد می شوند. این نوع کیست ها غالبا منجر به از بین رفتن یا عفونت عصب (پالپ) دندان می شوند.
- کیست های دنتی ژروس: این نوع از کیست ها در اطراف دندان هایی که رشد خود را تکمیل نکرده اند یا به صورت نیمه روییده باقی مانده اند به ویژه دندان های عقل، به وجود می آیند.
- کراتوسیست ها: این نوع از کیست ها معمولاً به دلایل ژنتیکی یا تروما به وجود می آیند. این کیست ها تهاجمی هستند و حتی پس از برداشته شدن توسط جراحی ممکن است دوباره به شدت عود کنند. کراتوسیست می تواند منجر به ضعیف شدن فک بیمار مبتلا به این کیست شود. کوچکترین ضربه می تواند باعث شکستگی فک شود.
- کیست های پریودنتال: این نوع کیست ها ماهیت باکتریایی دارند و می توانند در اثر بیماری های پیشرفته لثه یا پریودنتال ایجاد می شوند.
کیست دندان چه عوارضی ایجاد می کند؟
کیست دندان اگر درمان نشود منجر به از بین رفتن بخشی از استخوان فک می شود و گاهی ممکن است سلامتی را به خطر بیندازد. حتی در کیستهای بسیار کوچک هم که علائمی ایجاد نمی کنند باید کیست فورا درمان شود وگرنه در نهایت میتواند به موارد زیر منجر شود:
- عفونت دندان
- از دست دادن دندان
- زایده های خوش خیم در فک
- شکستگی فک
نحوه درمان کیست دندان
کیست دندان ابتدا باید توسط دندانپزشک یا جراح فک و صورت به طور کامل معاینه شود. نوع درمان به نوع کیست و همچنین محل به وجود آمدن آن بستگی دارد. کیستی که روی ریشه دندان به وجود آمده است، ممکن است نیاز به درمان ریشه دندان داشته باشد تا روند از بین رفتن کیست آغاز شود.
اما اگر کیست مدتی رشد کرده باشد و سیستم ایمنی بدن بیمار به هر دلیلی به خطر بیفتد، کیست می تواند متورم شود و دندان را شکننده کند و در لمس دردناک شود. در آن زمان، کشیدن دندان یا درمان ریشه تنها دو گزینه مناسب هستند.
برداشتن کیست دندان با جراحی
مرحله ۱: تشخیص
کیستهای دندانی معمولاً در طول معاینه معمولی که شامل عکسبرداری با اشعه ایکس است، مشخص میشوند. دندانپزشک شما ممکن است یک اسکن CBCT سه بعدی را از شما بخواهد، که اطلاعات بیشتری در مورد کیست و ارتباط آن با دندان های اطراف و سایر ساختارها (اعصاب، سینوس ها) در استخوان ارائه می دهد.
مرحله ۲: آماده سازی قبل از جراحی
چند روز قبل عمل، دندانپزشک، دندانها را به طور کامل تمیز و پولیش میکند . یک پروبیوتیک خوراکی نیز برای افزایش تعداد باکتریهای مفید در بزاق تجویز میشود تا سرعت بهبودی بیمار بیشتر شود. اگر نیاز به عصب کشی دندان باشد، اینکار معمولاً قبل از برداشتن کیست انجام می شود.
مرحله ۳: برداشتن کیست
کیست با بی حسی موضعی برداشته می شود.
به احتمال زیاد جراح، دندان مرتبط با کیست دندان را نیز خارج می کند. در برخی موارد، امکان دارد از مواد پیوند استخوان برای پر کردن فضای خالی باقی مانده از برداشتن کیست استفاده شود. سپس محل زخم با بخیه بسته می شود.
اغلب، بافتی که جراح برداشته است به آزمایشگاه فرستاده می شود تا اطمینان حاصل شود که کیست است و تومور نیست.
چگونه میتوان از تشکیل کیست دهان جلوگیری کرد؟
جدا از حفظ بهداشت دهان که مهمترین کاری است که برای سلامت دهان خود میتوانید انجام بدهید، دو بار در سال به دندانپزشک مراجعه کنید تا از تشکیل کیست یا بزرگ شدن آن یا مشکلات دندانی دیگر جلوگیری کنید.
کیست دهان در هر کسی ممکن است تشکیل شود اما در کسانی که بهداشت دهان را رعایت نمی کنند خیلی شایعتر است. دندانهایی که سالم هستند به ندرت در اطرافشان کیست تشکیل می شود.