کودکانی که از طریق دهان نفس می‌کشند به مرور سلامتی و ظاهر خود را از دست می‌دهند ، کیفیت زندگیشان پایین می‌آید و طول عمرشان کوتاه می‌شود .
تنفس از راه دهان در کودکان بسیار جدی‌تر از بزرگسالان است . اگر کودک شما عادت به تنفس از طریق دهان دارد نیازمند کمک است .
تنفس دهانی اگر به ندرت اتفاق بیفتد بی خطر است. اما اگر کودک شما بیش از حد معمول از طریق دهان نفس می کشد، این نیز می تواند نشانه ای از یک عارضه زمینه ای برای سلامتی باشد.
انسان ها دو مجرای تنفسی به شش ها دارند- دهان و بینی. افراد سالم از هر دو مجرا برای تنفس استفاده می کنند. تنفس از راه دهان تنها زمانی ضروری می شود که بواسطه آلرژی یا سرما خوردگی، گرفتگی بینی داشته باشید. بعلاوه، هنگام ورزش شدید، تنفس دهانی می تواند به اکسیژن رسانی سریع تر به ماهیچه ها کمک کند.
با این حال، تنفس تمام وقت از راه بینی، از جمله زمانی که خواب هستید، می تواند منجر به بروز مشکلاتی شود. در کودکان، تنفس دهانی می تواند موجب ترک خوردن دندان ها، دفورمیتی (بد شکلی) های صورت، یا کند شدن سرعت رشد شود. در افراد بزرگسال، تنفس دهانی مزمن می تواند موجب بوی بد دهان و بیماری لثه شود. علاوه بر این می تواند موجب وخیم شدن علائم و نشانه های بیماری های دیگر شود.
برخی از نشانه‌ها و علائم رایج تنفس دهانی در کودکان به شرح زیر است :
- تنفس سطحی است و با صدا همراه است .
- کبودی اطراف چشم .
- خواب آلودگی و گیجی .
- خشکی لب‌ها .
- ورم لوزه .
- همپوشانی شدید دندانی .
- بوی بد شدید دهان .
- باز بودن دهان و خر و پف در خواب .
- افزایش سرماخوردگی و عفونت مجاری تنفسی که شامل سینوس‌ها و گوش‌ها می‌شود .
- کاهش رشد کودک در مقایسه با دیگر کودکان .
- چانه و فک کوچک .
علائم تنفس دهانی در کودکان
مهم است که والدین به دنبال علائم و نشانه های تنفس دهانی در کودکان خود باشند. ممکن است کودک قادر نباشد علائم خود را منتقل نماید و آنها را توضیح دهد. مانند افراد بزرگسال، کودکانی که از راه دهان نفس می کشند، با دهان باز نفس می کشند و شب ها خر و پف می کنند. کودکانی که از راه دهان نفس می کشند، در طول روز علائم زیر را نیز دارند:
- روند رشد او کمتر از حد معمول است.
- کج خلقی.
- تعداد دفعات گریه کردن در خواب افزایش می یابد.
- بزرگ شدن لوزه ها.
- خشکی و ترک خوردگی لب ها.
- بروز مشکل در تمرکز در مدرسه.
- خواب آلودگی در طول روز.
- تغییر در روند رشد صورت و کشیده تر شدن چهره.
کودکانی که برای تمرکز در مدرسه مشکل دارند، اغلب به اشتباه، مشکل اختلال نقص توجه (attention deficit disorder (ADD))، یا بیش فعالی در آنها تشخیص داده می شود.
چه عللی موجب تنفس دهانی می شود؟
در اکثر موارد، علت اساسی تنفس دهانی، انسداد کامل یا جزئی مجرای بینی است. به عبارت دیگر، چیزی مانع عبور راحت هوا از راه بینی می شود. در صورتی که راه بینی مسدود شده باشد، بدن به صورت اتوماتیک به تنها منبع دیگر متوسل می شود که می تواند اکسیژن مورد نیاز بدن را تأمین کند- دهان.
انسداد بینی می تواند به علت های مختلفی اتفاق بیفتد، که عبارتند از:
- گرفتگی بینی در نتیجه آلرژی، سرما خوردگی، یا عفونت سینوسی.
- بزرگ شدن لوزه ها.
- بزرگ شدن غدد لنفاوی.
- انحراف سپتوم.
- پولیپ های بینی، و رشد بد خیم بافت ها در مخاط بینی.
- بزرگ شدن شاخک های بینی.
- شکل بینی.
- شکل و اندازه فک ها.
- تومورها (نادر).
چگونه می توان از خوابیدن کودک با دهان باز جلوگیری کرد؟
چندین راهکار وجود دارد که با استفاده از آنها می توانید کودک خود را از شر تنفس دهانی و یا خوابیدن با دهان باز در طول خواب خلاص کنید.
این راهکارها عبارتند از:
هوای خانه را مرطوب کنید. اگر مخاط زیاد باعث ایجاد مشکل در تنفس بینی کودک شما شده است، می توانید یک دستگاه رطوبت ساز خنک تهیه کنید که باعث افزایش رطوبت هوا شود. این افزایش رطوبت می تواند باعث از بین رفتن گرفتگی بینی شود. حتی تنفس بینی را آسان تر کند.
حمام گرم بدهید. حمام گرم به نوزادان نه تنها به آنها کمک می کند تا آرام شوند بلکه مخاط جمع شده در مجاری بینی را نیز پاک می کند.
آب نمک را امتحان کنید. اگر مخاط بینی کودک شما خیلی ضخیم است و به راحتی تخلیه نمی شود، از قطره های نمکی استفاده کنید. استفاده از قطره های نمکی می تواند به نازک شدن مخاط کمک کند تا به راحتی مکش شود. این قطره ها بی خطر هستند و می توانند به طور مکرر استفاده شوند.
از کم آبی بدن کودک جلوگیری کنید. شیر یا شیر خشک کافی را به کودک بدهید تا بدن او را مرطوب نگه دارد. مصرف کافی مایعات از کمبود آب بدن جلوگیری کرده و جریان مخاط را حفظ می کند.
هوا را فیلتر کنید. وجود مواد حساسیت زا در هوا می تواند علت اصلی آلرژی کودک شما باشد، که به نوبه خود می تواند باعث انسداد بینی و تنفس دهان شود. فیلتر هوا تهیه کنید که بتواند کیفیت هوا را بهبود بخشد و احتمال انسداد مخاط را کاهش دهد.
از سرنگ بینی استفاده کنید. می توانید از سرنگ بینی استفاده کنید که می تواند به مکش مخاط اضافی از بینی کودک کمک کند. با این وجود، هنگام استفاده از آن، باید احتیاط کنید. زیرا مجاری بینی کودک حساس است.
محیط اطراف را تمیز نگه دارید. اگر در خانه خود از حیوانات خانگی نگه داری می کنید، باید مرتباً خانه را با جاروبرقی تمیز کنید تا از شر هرگونه موی حیوان خانگی خلاص شوید.
تنفس از طریق دهان می‌تواند تاثیرات منفی بر روی ضربان قلب و فشار خون کودک داشته باشد . همچنین تنفس دهانی می‌تواند قوه‌ی تشخیص مزه و بو در کودک از بین ببرد که باعث کاهش اشتها و کاهش وزن شود .
راه‌حل‌هایی برای والدین
- مطمئن شوید که کودکتان به راحتی از طریق بینی نفس می‌کشد .
- کودکتان در سن یک سالگی با دندانپزشک دیدار داشته باشد و دندانپزشک او در تشخیص بیماری تنفس دهانی و مفهوم آن مهارت داشته باشد .
- مطمئن شوید که کودکتان در برابر آلرژی ایمن است چرا که آلرژی می‌تواند کودک را مجبور به تنفس از راه دهان کند .
- مطمئن شوید که رژیم غذایی کودکتان و محیط زندگی او باعث ایجاد حساسیت در وی نشود .
- تنفس دهانی نفس کشیدن از راه دهان در کودکان از دندانپزشکتان در خصوص مراجعه به متخصص ارتودنسی مشورت بگیرید .
درمان یا عدم درمان تنفس دهانی در آینده چه مشکلاتی بوجود خواهد آورد؟
درمان زود هنگام تنفس دهانی در کودکان می تواند از تأثیرات منفی آن روی رشد صورت و دندان ها بکاهد یا مانع آنها شود. کودکانی که تحت جراحی یا دیگر مداخلات برای کاهش تنفس دهانی قرار می گیرند، از خود بهبود سطح انرژی، رفتار، عملکرد تحصیلی، و رشد را نشان می دهند.
عدم درمان تنفس دهانی می تواند منجر به پوسیدگی دندان ها و بیماری لثه شود. خواب ضعیف در نتیجه تنفس دهانی نیز می تواند از سطح کیفیت زندگی بکاهد و موجب تشدید استرس شود.
